خستگی پا ها یک علامت نسبتا رایج در بسیاری از مشکلات زمینه ای است. عواملی همچون زن بودن، اضافه وزن یا پیری می توانند خطر ابتلا به این علامت را افزایش دهند. علاوه بر این، افرادی که به مدت های طولانی نشسته یا می ایستند بیشتر به این علامت دچار می شوند. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره خستگی پا ها به خواندن مطلب ادامه دهید.
8 علت خستگی پاها از زانو به پایین
خستگی پا ها ناشی از عوامل مختلفی بوده و می تواند با درد یا گرفتگی عضلانی همراه باشد. خستگی پا ها معمولا جای نگرانی نداشته اما توجه به وضعیت بدن در این هنگام مخصوصا در صورت وجود علائم دیگر اهمیت دارد.
1- فعالیت بیش از حد
در صورتی که فرد به تازگی بیش از حد معمول از پا های خود کار کشیده باشد، احساس خستگی در این اندام ها امکان پذیر است. افراد باید به اندازه کافی استراحت کرده و در حد توان بدن خود کار کنند. عمل به این توصیه از استرس، کشیدگی عضلانی و آسیب پیشگیری می کند. در صورت استفاده مکرر از پا های خود، چندین بار در طول روز استراحت کنید.
2- فعالیت کمتر از حد
عدم استفاده از پا ها نیز می تواند سبب خستگی آن ها شود. در صورت نیاز به نشستن برای مدت های طولانی، باید در هر ساعت مقداری تمرین پا و حرکات کششی انجام داد. همچنین، برای بالا نگه داشتن پا ها می توان از چند بالش استفاده کرد.
3- گرفتگی های عضلانی
استفاده بیش از حد از عضلات پا ممکن است به گرفتگی آن ها منجر شود. گرفتگی های عضلانی می توانند سبب بروز احساس خستگی در پا ها شوند. افراد باید تا زمان رفع علائم به پا های خود استراحت دهند. در صورت شدت یافتن گرفتگی، باید به پزشک مراجعه شود.
4- هایپوکالمی
هایپوکالمی هنگامی بروز می دهد که مقدار پایینی از پتاسیم در جریان خون وجود داشته باشد. این وضعیت می تواند عوارض زیر را در پی داشته باشد:
✔ خستگی
✔ ضعف
✔ گرفتگی عضلات پا
✔ یبوست
برخی دارو ها یا بیماری ها می توانند سبب هایپوکالمی شوند. جهت تعیین علت زمینه ای و بهترین گزینه درمانی باید به پزشک خود مراجعه کرد.
5- رگ های واریسی (واریس)
مبتلایان به ورید های واریسی ممکن است خستگی، سنگینی یا درد را در پا های خود احساس کنند. واریس هنگامی بروز می دهد که ورید ها عملکرد مناسبی نداشته و خون در آن ها تجمع می کند. تجمع خون سبب بزرگی و تورم عروق می شود. روش های خود مراقبتی همچون ورزش، بالا بردن پا ها و پوشیدن جوراب های فشاری می توانند به تسکین این علائم کمک کنند. در صورت عدم بهبود علائم یاد شده باید به پزشک مراجعه شود.
6- گردش خون نامناسب
در صورتی که خون به طور مناسب در سرتاسر بدن گردش نکند، امکان دارد پا ها به احساس خستگی یا کوفتگی دچار شوند. از آن جایی که بازگشت خون به سمت قلب دشوار تر است، گردش خون ضعیف اغلب بر نواحی پایینی بدن تاثیر گذاشته و گاهی اوقات خون در پا، مچ یا کف آن تجمع می کند. موارد زیر می توانند در بهبود گردش خون ضعیف موثر باشند:
✔ تحرک بیشتر
✔ اجتناب از لباس های تنگ
✔ مدیریت بیماری های زمینه ای همچون دیابت
در صورت انجام اقدامات مفید و عدم مشاهده بهبودی باید به پزشک مراجعه شود. امکان دارد، پزشک جهت بهبود گردش خون مصرف برخی دارو ها را برای بیمار تجویز کند.
7. تورم در بارداری
تورم در بارداری می تواند در اثر عوامل زیر باشد:
- هورمون ها
- احتباس مایع
- افزایش فشار بر ورید ها
در نتیجه این عوامل، امکان دارد پا ها دچار خستگی و ناراحتی شوند. خوابیدن بر پهلوی چپ می تواند مقداری از فشار موجود بر وریدی را کاهش دهد که خون اندام های پایینی بدن را به قلب باز می گرداند.
🛑 این مقاله را حتما بخوانید: مزایای جراحی میکروفلبکتومی برای درمان رگهای واریسی چیست؟
8- مالتیپل اسکلروزیس (MS)
خستگی یا سنگینی پا ها می تواند نشانه ای از ابتلا به این بیماری باشد. در واقع، خستگی رایج ترین علامت گزارش شده در میان افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس است. گرما و رطوبت می توانند خستگی را تشدید کنند. مالتیپل اسکلروزیس بر اعصاب تاثیر گذاشته و با اختلال در ارتباط بین عضلات و مغز سبب بروز خستگی می شود. دیگر علائم این بیماری شامل موارد زیر هستند:
✅ تاری دید، دو بینی یا کوری
✅ گز گز و بی حسی
✅ درد یا گرفتگی عضلانی
✅ فقدان تعادل یا احساس گیجی
✅ مشکلات مثانه
✅ اختلال در عملکرد جنسی
✅ مشکل در تمرکز، حافظه و نظم
نحوه پیشگیری از زود خسته شدن پاها
این احساس ناخوشایند معمولا در انتهای روز، آب و هوای گرم یا هنگام خستگی بروز می دهد. افراد می توانند با انجام برخی روش های ساده و قابل دسترس از این علامت پیشگیری کنند. یافتن راه حل رفع خستگی پا برای حفظ سلامت بدن و جلوگیری از بدتر شدن مشکل ضروری است.
افراد می توانند با انجام برخی اقدامات از جمله موارد زیر از خستگی پا ها پیشگیری کرده یا احتمال بروز آن را کاهش دهند:
✔ جهت اطمینان از دریافت مقادیر روزانه از مواد مغذی یک رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید. با داشتن این رژیم غذایی انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های روزمره تامین می شود.
✔ با قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا مصرف یک رژیم غذایی مناسب مقادیر زیادی ویتامین D دریافت کنید.
✔ در همه مواقع مخصوصا ایستادن های طولانی کفش مناسب به پا داشته باشید. کفشی را انتخاب کنید که حمایت کننده، راحت و دارای اندازه مناسب است. جهت برخورداری از حمایت بیشتر در ناحیه پا از کف های مخصوص استفاده کنید.
✔ تا بیشترین حد امکان راه رفته و فعالیت داشته باشید. سعی کنید روزانه حداقل به مدت 15 دقیقه ورزش کنید.
✔ به ازای هر ساعت عدم تحرک حداقل 5 دقیقه راه رفته یا تمرینات کششی انجام دهید.
✔ در هنگام نشستن از قرار دادن پا های خود بر روی یکدیگر خودداری کنید.
✔ به مقدار فراوان آب بنوشید.
✔ وزنی مناسب را حفظ کنید.
✔ یک جوراب فشاری به پا کنید.
✔ در هنگام نشستن یا ایستادن بدن خود را صاف کرده و در وضعیتی مناسب قرار گیرید.
✔ در هنگام خواب، چند بالش در زیر پا های خود قرار دهید.
✔ به مقدار فراوان استراحت کنید.
✔ مصرف الکل، شکر و کافئین را محدود کرده یا از آن اجتناب کنید.
✔ در صورت مصرف سیگار، آن را ترک کنید.
چه چیزی سبب سنگینی و کوفتگی پا می شود؟
احساس سنگینی پا ها یا نارسایی مزمن وریدی با گردش خون نامناسب ارتباط دارد. این عارضه هنگامی بروز می دهد که جریان خون رونده از پا ها به سمت قلب مختل شده و سنگینی بروز می دهد. در شرایط طبیعی، سیستم وریدی و عضلات پا ها مخصوصا پشت ساق پا در بازگشت خون به قلب کمک می کنند.
این وضعیت یک پدیده زیستی طبیعی است. با این حال، در برخی مواقع عضلات پا قدرت خود را از دست داه و سیستم وریدی با ناکارآمدی خود سبب سنگینی پا می شود. عوارض عدم درمان واریس می تواند به مشکلات جدی تری همچون وریدی های واریسی خاتمه یابد.
درمان خستگی پاها
بسته به علت ریشه ای خستگی پای بیمار، پزشک تغییر در سبک زندگی یا موارد زیر را تجویز می کند:
✅ فیزیوتراپی
✅ جوراب های واریس
✅ مصرف دارو
خستگی پا ها بخشی طبیعی از زندگی است. افراد پس از انجام ورزش های شدید یا ایستادن زیاد روی پا و نشستن به مدت طولانی احساس خستگی خواهند کرد. در بسیاری از مواقع این خستگی با استراحت یا درمان های خانگی بهبود می یابد. در صورتی که پای فرد در تمام اوقات خسته باشد و استراحت یا درمان های خانگی در آن تاثیری نداشته باشند مراجعه به پزشک توصیه می شود.
درمان های خانگی
افراد می توانند تا زمان دریافت تشخیص و درمان مناسب از پزشک، درمان های خانگی زیر را در پیش گیرند:
بالا بردن پا ها: بالا بردن پا ها پمپاژ خون توسط قلب را آسان تر می کند.
تغییر وضعیت: افرادی که مدت های زیادی را به صورت ایستاده یا نشسته سپری می کنند می توانند جهت رفع خستگی و سنگینی پا ها چندین بار در طی روز استراحت کنند. تغییر وضعیت بدنی اغلب می تواند گردش خون را بهبود بخشیده و خستگی را کاهش دهد.
کاهش مصرف نمک: کاهش مصرف نمک با کاهش احتباس آب می تواند تورم پا ها را کاهش دهد.
ورزش: ورزش منظم گردش خون را افزایش داده و خطر ابتلا به برخی بیماری ها را کاهش می دهد. افراد جهت پیشگیری از ورزش بیش از حد می توانند روز هایی را جهت استراحت تعیین کنند.
تمرین بیش از حد خود عاملی برای ابتلا به خستگی پا ها به شمار می رود. تمامی ورزشها برای کسانی که به بیماری واریس مبتلا هستند و از آن رنج میبرند مناسب نیستند. بهتر است که با ورزش های مضر برای واریس نیز آشنا شوید.
استفاده از جوراب های واریس: جوراب های فشاری می توانند به افزایش جریان خون در ناحیه پایینی بدن کمک کنند. افرادی که تمام مدت روز را نشسته یا ایستاده سپری کرده و فرصت استراحت های متعدد را ندارند می توانند جهت رهایش علائم خستگی پا از جوراب های فشاری استفاده کنند.
ترک سیگار: مصرف سیگار می تواند گردش خون را در بدن کاهش داده و سبب بروز علائمی همچون خستگی پا ها شود. ترک سیگار به رفع یا کاهش این خستگی کمک می کند.
کاهش وزن: افراد چاق یا دارای اضافه وزن می توانند با کاهش وزن خود مقداری از فشار وارد شده بر پا ها را کمتر کرده و به رفع خستگی آن ها کمک کنند.
دکتر آرش توفیق
فوق تخصص عروق و درمان واریس پا