اسکلروتراپی نوعی درمان است که در آن، پزشک دارویی را به رگهای خونی تزریق می‌کند که باعث کوچک‌شدن آن‌ها می شود. از این روش معمولا برای درمان رگهای واریس یا رگهای عنکبوتی استفاده میشود.
این روش درمان، بدون جراحی و فقط با یک تزریق انجام میشود. از این روش هم‌چنین برای درمان اختلالات خونی استفاده میشود. این اختلالات باعث میشود رگ‌ها شکل درستی به‌خود نگیرند.
در اسکلروتراپی از محلولی به نام اسکلروزانت استفاده می شود. محلول به رگ آسیب می‌زند و باعث ایجاد تورم میشود. این تورم باعث مسدود شدن جریان خون و در نهایت کوچکتر شدن رگ می شود.
از قرن 19 انواع متنوعی از درمان اسکلروتراپی وجود داشت ولی در دهه‌های اخیر روش‌های این درمان پیشرفت زیادی کرده است. در این مقاله سعی داریم چگونگی استفاده از اسکلروتراپی را توضیح دهیم و هم‌چنین در مورد انتظاراتی که از این درمان باید داشت و دوران نقاهت آن صحبت کنیم.
چه زمان از اسکلروتراپی واریس استفاده می شود؟
اسکلروتراپی بیشتر برای درمان رگهای واریس و رگ های عنکبوتی استفاده میشود. بیماری رگهای واریس را به نارسایی مزمن وریدی هم می‌شناسند. رگهای واریس زمانی به‌وجود می‌آیند که رگ‌ها ورم می‌کنند و برآمده می‌شوند. این بیماری معمولا در پاها مشاهده میشود. این مشکل به‌دلیل ضعیفی دیواره رگ است که خود باعث ضعیف شدن دریچه‌های رگ‌ها میشود. در نتیجه، خون در رگ‌ها جمع شده و باعث ایجاد تورم و تغییر شکلشان میشود.
رگهای واریس می‌توانند دردناک باشند و منجر به مشکلات پوستی مثل قرمزی شوند. اسکلروتراپی با کوچک کردن رگ‌ها، اثرات آسیب رگ را کاهش می‌دهد و باعث میشود رگهای واریس کمتر دیده شوند و درد کمتری داشته باشند.
همیشه نیازی نیست که اسکلروتراپی انجام شود. مثلا هر فردی که رگهای عنکبوتی دارد یا شرایطی دارد که اسکلروتراپی یکی از راه‌های درمان آن است، حتما نیاز نیست از این روش استفاده کرد. افراد باید در ابتدا علائمشان را برای پزشک توضیح دهند تا پزشک ضرورت انجام این درمان را تشخیص دهد.
درمان‌های دیگر ممکن است ارزان‌تر و حالت تهاجمی کمتری داشته باشند. افرادی که رگهای عنکبوتی دارند باید در شرایط زیر از اسکلروتراپی استفاده کنند:
- رگ‌ها دردناک باشند.
- در پاها سوزش احساس شود و احساس سنگینی داشته باشند.
- پوست ران یا پاها خشک یا لکه‌دار شده باشد.
- در کنار رگ‌ها قرمزی دیده‌شود.
- زیبایی پاها تحت تاثیر قرار گرفته باشد.
اسکلروتراپی چگونه انجام می شود؟
برای انجام اسکلروتراپی باید برای مشاوره به پزشک مراجعه کنید تا بتواند رگهای مشکل‌دار را بررسی کند. اسکلروتراپی رگهای عنکبوتی و رگ های واریسی معمولا در مطب متخصص عروق انجام میشود.
این درمان معمولا به بی‌هوشی یا آماده‌سازی خاصی نیازی ندارد. بیماران باید قبل از عمل، از توصیه‌های پزشک پیروی کنند؛ زیرا ممکن است قبل از عمل نباید از کرم یا روغن بدن استفاده شود.
در طول درمان، بیمار روی کمر دراز می‌کشد و پاهای خود را بالا نگه می‌دارد. دکتر قسمت مورد نظر را تمیز می‌کند و بعد یک سوزن کوچک را وارد رگ می‌کند. سوزن ممکن است شما را نیشگون بگیرد.
زمانی‌که دکتر محلول را به رگ تزریق می‌کند، ممکن است احساس سوزش و مور مور شدن داشته باشید و یا هیچ حسی به شما دست ندهد.
زمانی‌که تزریق به‌طور کامل انجام میشود، پزشک ناحیه تزریق را به آرامی ماساژ می‌دهد تا از وارد شدن دوباره خون به رگ، جلوگیری کند. ممکن است بعضی افراد به پد یا جوراب‌های واریس نیاز داشته باشند.
تعداد رگ‌هایی که در یک جلسه درمان می‌شوند کاملا متفاوت است و به اندازه و موقعیت رگ بستگی دارد. طول مدت اسکلروتراپی معمولا بین 30 تا 45 دقیقه است.
در بیشتر مواقع، افراد باید بعد از تزریق، درمانشان را پیگیری کنند تا رگ به طور کامل از بین برود. اگر بیش از دو یا سه رگ واریس داشته باشید باید چندین راه درمانی را برای رهایی از آن‌ها امتحان کنید.
بعد از درمان، بیماران باید فعال باشند تا از ایجاد لخته خون جلوگیری شود. بیشتر افراد باید از نور خورشید دوری کنند زیرا احتمال دارد روی پوست ناحیه‌ای که درمان شده‌است، لکه‌های تیره‌ای ایجاد شود.
ممکن است در ناحیه تزریق، حساسیت یا کبودی ایجاد شود ولی بهبود آن به نسبت راحت است.
عوارض اسکلروتراپی واریس
اسکلروتراپی، روش درمانی امنی است. این درمان، نسبت به گزینه‌های پرخطر جراحی حالت تهاجمی کمتری دارد زیرا نیاز به بی‌هوشی ندارد. تحقیقات نشان داده‌اند که این درمان در 75 تا 90 درصد اوقات رگهای عنکبوتی را از بین می‌برد ولی معمولا چند بار باید درمان را انجام داد. اگر اسکلروتراپی، رگ‌ها را از بین نبرد، باید از درمان‌های دیگری مثل جراحی‌کردن استفاده شود.
رایج‌ترین واکنش‌های منفی که بدن به اسکلروتراپی نشان می‌دهد، شامل: کبودی، قرمزی و درد در ناحیه تزریق میشود. در حدود یک سوم افراد، تعدادی انشعاب کوچک از رگهای خونی ایجاد میشود که اطراف رگی بوده که در آن تزریق انجام شده‌است. این رگ‌ها معمولا خود به خود از بین می‌روند.
به‌ندرت اتفاق می‌افتد که فردی به محلول تزریق حساسیت نشان دهد، در رگ‌ها احساس سوزش کند و یا رنگ پوستش تغییر کند. احتمال دارد حباب‌های هوای کوچکی از طریق سوزن وارد جریان خون شود که باعث سردرد و حالت تهوع میشود.
اگر بعد از اسکلروتراپی، افراد دچار درد قفسه سینه، اختلال در تنفس یا سرگیجه شدند باید به اورژانس مراجعه کنند.
روش‌های جایگزین برای اسکلروتراپی
همه رگهای ناهنجار نیاز به درمان ندارند. زمانی‌که هیچ علائم دیگری وجود ندارد، بهتر است رگ‌ها بررسی شوند تا پزشک تشخیص دهد که شرایط آن‌ها بدتر نشده و یا یاعث بروز علائم دیگر نمی‌شوند. تغییر سبک زندگی می‌تواند از بدتر‌شدن شرایط رگ‌ها و ایجاد رگهای جدید واریس جلوگیری کند. استراتژی‌های دیگر برای درمان به شرح زیر است:
- کرایوتراپی یا منجمد‌کردن رگ‌ها
- درمان با لیزر که از نور برای محو‌کردن رگ‌ها استفاده میشود.
- سوزاندن رگ که در آن رگ ناهنجار را حرارت می‌دهند.
- بستن رگ از طریق عمل جراحی
- برداشتن رگ از طریق عمل جراحی در شرایط وخیم
همه چیز درباره درمان واریس با رادیوفرکانسی (RF)
چه مدت طول می کشد تا نتایج اسکلروتراپی پدیدار شوند؟
به‌طور کلی، رگهای عنکبوتی در عرض سه تا شش هفته به درمان اسکلروتراپی واکنش نشان می‌دهند و رگ بزرگ‌تر معمولا سه تا چهار هفته زمان می‌برد. اگر رگ‌ها نسبت به درمان واکنش نشان دهند، دوباره برنمی‌گردند. با این حال، احتمال دارد به مرور زمان رگهای جدید به‌وجود آیند و اگر نیاز شد برای انجام تزریق‌های جدید باید دوباره به پزشک مراجعه کنید.
فیلم اسکلروتراپی واریس
اسکلروتراپی چه محدودیت‌هایی دارد؟
تعدا کمی (کمتر از 10 درصد) از افراد هیچ واکنشی به تزریقات نشان نمی‌دهند. در این شرایط، از روش‌های متفاوتی مثل لیزر پوستی استفاده میشود.
اگر حامله هستید، بچه شیر می‌دهید و یا به‌خاطر بیماری در رختخواب هستید، نمی‌توانید درمان اسکلروتراپی را انجام دهید. باید حداقل سه ماه از تولد فرزندتان بگذرد و بعد می‌توانید برای این درمان اقدام کنید.
روش درمانی فلبکتومی معمولا با برنامه‌های درمانی وسیع‌تری انجام میشود که شامل مراحل بیشتری مثل، ابلیشن کاتتر اندوونوس میشود که از رادیوفرکانسی یا انرژی لیزر استفاده می‌کند. بیمار باید در مورد درمان‌هایی که تاکنون انجام داده‌است، با پزشک صحبت کند.
