سیاهرگها خون را به سمت قلب حمل میکنند و دریچههای یک طرفه دارند که از جریان خون به سمت عقب جلوگیری میکنند. اما وقتی این دریچهها ضعیف میشوند، خون میتواند در ساق پا جمع شود و فشار داخل سیاهرگها را افزایش دهد. اما آیا ابتلا به واریس با قلب ارتباط دارد؟
برآمدگی های آبی پیچ خورده حاصل که به نام رگ های واریسی شناخته می شوند، ممکن است باعث ایجاد احساس سنگینی، خستگی یا درد در پاهای شما شود و باعث شود نسبت به ظاهر ناخوشایند آنها احساس خودآگاهی داشته باشید، اما آنها تهدید بزرگی برای سلامتی محسوب نمی شوند.
ایا واریس به قلب ربط دارد؟
به طور کلی، وریدهای واریسی ارتباط مستقیمی با ناراحتی قلبی ندارند. شریانها خون غنی از اکسیژن را از قلب به انگشتان پا میرسانند در حالی که سیاهرگها خون فاقد اکسیژن را از انگشتان پا به قلب باز میگردانند. بنابراین بیماری قلبی و بیماری شریان محیطی (یا گردش خون ضعیف) به سیستم شریانی مربوط می شود در حالی که وریدهای واریسی سیستم وریدی را درگیر می کنند.
در مجموعه دادههای خاصی، ما دیدهایم که رگهای واریسی با بیماری قلبی مرتبط بودهاند، اما به طور کلی، یکی به دیگری منجر نمیشود، زیرا آنها واقعاً سیستمهای جداگانهای هستند.
با این وجود، افرادی که رگ های واریسی دارند، اغلب از پاهای بی قرار و دردناک رنج می برند، به خصوص زمانی که تمام روز روی پاهای خود بوده اند. آنها ممکن است گرفتگی شبانه یا سندرم پاهای بیقرار را تجربه کنند. در موارد شدید ممکن است رنگ پوست آنها تغییر کند و ضخیم و تحریک شود. حتی برخی از بیماران زخم های قابل مشاهده ای در اطراف مچ پا ایجاد می کنند.
چرا به واریس مبتلا می شوم؟
تلانژکتازی یا مویرگ های شکسته، نام دیگر رگ های عنکبوتی است. این رگ های خونی با وجود اینکه کوچک هستند، اما برای سیستم گردش خون بدن حیاتی اند. نمایان شدن رگ های عنکبوتی و واریسی می تواند نشانه دهنده وجود مشکلات بزرگتر در سیستم گردش خون باشد. در بسیاری از موارد، کوچک شدن وریدها یک مسئله جدی نیست. عوامل متعددی می توانند باعث کوچک شدن وریدها شوند.
بالا رفتن سن، کاهش عضلات و افزایش وزن، از جمله علت های رایج کوچک تر شدن وریدها هستند. اما در برخی موارد، این اتفاق می تواند نشان دهنده مشکلات وریدی باشد. افراد معمولا وقتی متوجه کوچک تر شدن وریدهای خود می شوند، نگران اند که دچار مشکلات جدی گردش خون شوند. علت این نگرانی این است که وریدهای کوچکتر ممکن است خون کافی دریافت نکنند. در صورتی که این رگ ها معمولا مشکلی در گردش خون ایجاد نمی کنند.
وریدهای کوچکی که زیر پوست ظاهر می شوند، می توانند ناشی از یک بیماری زمینه ای باشند. رگ های عنکبوتی نازک ممکن است رنگ متفاوتی داشته باشند. این رگ ها ظاهری شبیه به تار عنکبوت یا نقش های روی سنگ مرمر دارند.
درمان واریس های عنکبوتی
رگ های واریسی، رگ های عنکبوتی و وریدهای کوچک، همگی یک عارضه شایع هستند که بسیاری از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهند. وریدهای کوچک در زنان شایع تر هستند و بیشتر روی پاها ظاهر می شوند. بیش از نیمی از جمعیت بزرگسال، رگ های عنکبوتی و واریسی دارند.
درمان های کم تهاجمی مانند اسکلروتراپی واریس یا سایر درمان ها، همگی گزینه های موثری برای از بین بردن وریدهای کوچک هستند. وریدهای کوچک یا رگ های عنکبوتی ممکن است بلافاصله بعد از درمان ناپدید شوند.
اسکلروتراپی مزایای متعددی دارد و اکثر بیماران بعد از درمان بهبود می یابند. اسکلروتراپی می تواند علائم بیماری های وریدی ( از جمله ورم پاها، گرفتگی، خارش و خستگی) را کاهش دهد. برخی از بیماران ممکن است چند هفته بعد از درمان بهبود پیدا کنند. درحالی که برخی دیگر تقریبا بلافاصله بعد از درمان متوجه بهبودی خود می شوند.
چه چیزی باعث ایجاد واریس عنکبوتی می شود؟
عواملی مانند چاقی، وراثت و آسیب، از جمله عواملی هستند که می توانند باعث ایجاد وریدهای کوچک شوند. اما تشخیص علت دقیق مشکلات وریدی، گاهی اوقات غیرممکن است. این مشکلات در زنان باردار و افراد بالای 30 سال شایع تر است. عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد واریس عنکبوتی شوند، از جمله:
- ایستادن یا نشستن زیاد
- ژنتیک
- چاقی و اضافه وزن
- بارداری، بلوغ و یائسگی که همگی تاثیرات هورمونی دارند
- داروهای ضد بارداری
- سابقه تشکیل لخته خون
- درمان جایگزینی هورمون در زنان یائسه
- شرایط مختلفی که می تواند فشار شکمی را افزایش دهد
آیا فشار خون بالا می تواند باعث پاره شدن واریس های کوچک شود؟
فشار خون بالا می تواند باعث ایجاد رگ های واریسی شود. وقتی دریچه درون سیاهرگ ها شکسته شود، سیاهرگ ها برآمده می شوند یا ظاهر ناخوشایندی را ایجاد می کنند. به بزرگ شدن یا پیچ خوردن رگ ها، واریس می گویند. رگ های واریسی در صورتی که درمان نشوند، گاهی اوقات می توانند منجر به فشار خون بالا یا افت ناگهانی فشار خون شوند.
به دنبال فشار خون بالا، رگ های خونی ممکن است باریک شوند، نشت دهند و یا پاره شوند. علاوه بر این، فشار خون بالا می تواند باعث تشکیل لخته خون در رگ های منتهی به مغز شود که به دنبال آن مسدود شدن جریان خون و در نتیجه سکته مغزی اتفاق می افتد. عدم درمان فشار خون بالا می تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد. از جمله:
- حمله قلبی: وقتی فشار خون بسیار بالا باشد، شریان های قلب ممکن است مسدود شوند. در نتیجه، خونرسانی به عضله قلب متوقف می شود و حمله قلبی رخ می دهد.
- سکته مغزی: رگ هایی که خون و اکسیژن را به مغز می رسانند، ممکن است به دلیل فشار خون بالا مسدود و یا پاره شوند.
فشار خون بالا چه تاثیری بر واریس دارد؟
فشار خون بالا به رگ های خونی آسیب می رساند و باعث تنگ شدن، پارگی و یا سوراخ شدن آن ها می شود. به دنبال فشار خون بالا، ممکن است در رگ های منتهی به مغز لخته های خون تشکیل شود که جریان خون را مسدود کرده و احتمالا باعث سکته مغزی می شود.
وقتی که پاها تحت فشار بیش از حد قرار می گیرند (مثلا به دلیل اضافه وزن به خصوص در ناحیه شکم) فشار خون بالا می رود. چاقی و اضافه وزن، علاوه بر اختلال در گردش خون، باعث کشیده شدن پوست می شود و به این ترتیب، احتمال پاره شدن مویرگ ها را افزایش می دهد.
عوارض واریس های ناشی از فشار خون بالا
وقتی رگ ها باریک تر می شوند، خون با سرعت بیشتری از آن ها عبور می کند و فشار خون افزایش می یابد. همچنین، با انقباض وریدها، خون بیشتری وارد سرخرگ ها می شود و در نتیجه فشار خون افزایش می یابد. فشار خون بالا ممکن است چندین سال بدون علائم باشد و به این ترتیب می تواند بی صدا به بدن آسیب وارد کند.
فشار خون بالای کنترل نشده می تواند بیماری های دیگری نیز ایجاد کند. حملات قلبی، سکته مغزی و برخی مشکلات دیگر، می توانند به دلیل سخت شدن و ضخیم شدن شریان ها (ناشی از فشار خون بالا) رخ دهند. آنوریسم نیز در اثر ضعیف شدن و برآمدگی رگ های خونی در نتیجه فشار خون بالا ایجاد می شود. پارگی آنوریسم یک وضعیت تهدید کننده حیات است.
در بیماری واریس، دریچه های کوچک درون وریدها عملکرد درستی ندارند. درنتیجه خون درون رگ ها تجمع می یابد. وقتی وریدها به دلیل افزایش فشار خون ضعیف می شوند، احتمال پاره شدن آنها بیشتر است. فشار خون بالا در وریدها می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در دریچه ها شود. افزایش فشار خون، وریدهای بزرگتر پا و همچنین رگ هایی که از آن ها منشعب می شوند را تحت تاثیر قرار می دهد. وریدهای واریسی ظاهر ناخوشایندی را ایجاد می کنند زیرا این رگ ها باعث برآمده شدن پوست می شوند.
آیا افراد چاق بیشتر از سایرین به واریس مبتلا می شوند؟
چاقی خطر ابتلا به رگ های واریسی را افزایش می دهد. علاوه بر ایستادن طولانی مدت، اضافه وزن نیز به وریدها فشار وارد می کند. اضافه وزن، جدای از اینکه فشار زیادی به مفاصل زانو وارد می کند، به دریچه های درون وریدها نیز فشار می آورد. این دریچه ها ممکن است به مرور زمان عملکرد صحیح خود را از دست بدهند.
اضافه وزن یا چاقی، خطر ابتلا به مشکلات و بیماری های جدی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، دیابت و سکته مغزی را افزایش می دهد. علاوه بر این، اضافه وزن در ابتلا به واریس نیز نقش دارد. زیرا رگ های واریسی به دلیل وارد شدن فشار بر وریدها ایجاد می شوند.
دکتر آرش توفیق جراح و متخصص عروق در تهران