با اینکه تمرکز ما در این مقاله روی واریس طنابی پا است اما باید بدانید که گاهی اوقات این مشکل در سایر قسمت های بدن نیز بروز پیدا می کند. به عنوان مثال، هموروئید نوعی واریس است که در رکتوم (مقعد) ایجاد می شود. تلانژکتازی (که اغلب واریس عنکبوتی نامیده می شود) نوع دیگری از مشکل وریدی است که عروق خونی کوچکتر را تحت تاثیر قرار می دهد. ما در این مقاله اختصاصا به واریس طنابی و درمان آن می پردازیم…
علائم واریس طنابی
گاهی اوقات واریس می تواند فعالیت و تحرک شما را محدود کند. علائم شما ممکن است زمانی که برای مدت طولانی می نشینید یا می ایستید، بدتر شوند و ممکن است در مواقعی که دراز می کشید یا پاهای خود را بالا قرار می دهید، بهتر شوند. علائم واریس عبارتند از:
- ورید یا رگ های برجسته و مایل به آبی
- ورم در پاها
- درد خفیف و ادامه دار در پاها
- احساس سنگینی در پا
- خارش در اطراف رگ و وریدها
- تغییر رنگ پوست در اطراف سیاهرگ ها
- گرفتگی عضلات پا (ساق) در شب
علت بروز رگ های واریسی چیست؟
واریس یک بیماری شایع است که علت آن آسیب دیدن و ضعیف شدن دیواره و دریچه های ورید است. وریدها دریچه های یک طرفه ای در داخل خود دارند که برای حفظ جریان خون به سمت قلب (بالا)، باز و بسته می شوند. دریچه یا دیواره های ضعیف یا آسیب‌دیده در وریدها می‌توانند باعث تجمع خون و حتی جریان آن به سمت عقب (پایین) شوند؛ به این حالت رفلاکس می گویند. رگ ها ممکن است به صورت بزرگ تر، کج و پیچانده شده درآمده و در نتیجه منجر به ایجاد واریس طنابی شوند.
زمانی که فشار خون در داخل رگ های شما افزایش می یابد، ممکن است رگ های واریسی شکل بگیرند. این مشکل می تواند به دلیل بارداری، یبوست، تومور یا اضافه وزن و چاقی رخ دهد. همچنین اگر سن شما بالاتر است؛ نشستن یا ایستادن طولانی مدت، سبک زندگی غیرفعال یا سابقه ی خانوادگی واریس یا ترومبوز ورید عمقی (نوعی ترومبوآمبولی وریدی) دارید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به واریس قرار داشته باشید.
درمان واریس طنابی
با توجه به این که علائم و رگ های واریسی شما چقدر وخیم هستند، پزشک ممکن است ترکیبی از چند روش درمانی یا هیچ کدام از آن ها را توصیه کند. همچنین این احتمال وجود دارد که وریدهای واریسی جدید حتی پس از درمان نیز به وجود بیایند و یا ممکن است بیش از یک بار نیاز به درمان داشته باشید.
هدف از درمان؛ تسکین علائم، بهبود ظاهر رگ ها و جلوگیری از عوارض وخیم مانند زخم یا جراحت پوستی، ترومبوز ورید عمقی، تغییر رنگ پوست و خونریزی است. اگر باردار هستید، پزشک شما ممکن است برای تسکین علائم وریدهای واریسی (مثل درد یا سنگینی در پاها)، درمان فشرده سازی و داروهای ضد درد را توصیه کند.
1_ تغییر سبک زندگی
احتمالاً پزشک برای کمک به تسکین علائم یا پیشگیری از بدتر شدن واریس، به شما توصیه کند که سبک زندگی خود را تغییر دهید. این تغییرات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- هدف گذاری برای داشتن وزنی سالم. وزن مناسب می تواند جریان خون را بهبود بخشیده و فشار روی رگ های شما را کاهش دهد.
- داشتن تحرک و فعالیت بدنی به حرکت خون در رگ های شما کمک می کند. ورزش شدید یا سنگین ممکن است واریس را بدتر کند. قبل از شروع هر برنامه ی ورزشی، از پزشک خود بپرسید که چه سطحی از فعالیت بدنی برای شما مناسب است.
- اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت. هنگام نشستن، پاهای خود را بالا ببرید تا ساق پای شما بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.
2_ درمان های غر تهاجمی برای واریس
ممکن است پزشک سونوگرافی یا معاینات دیگری را انجام دهد که ببیند رگ های شما چقدر خوب کار می کنند. اکثر عمل های واریس نیازی به دوران نقاهت طولانی ندارند.
_ لیزر رگ های واریسی
پزشک با استفاده انرژی لیزر یا امواج رادیویی (RF) گرما و حرارت به درون رگ وارد کرده و آن ها را مسدود می کند. پزشک این عمل را در مطب خود و تحت هدایت سونوگرافی انجام می دهد. برا انجام این عمل از بی حسی موضعی استفاده می کنند و در نتیجه شما دردی احساس نخواهید کرد. عوارض شایع عمل لیزر درون وریدی شامل کبودی، درد و تغییر رنگ پوست است. عوارض وخیم تر و نادری نیز وجود دارند که شامل بی حسی و رخوت، ترومبوآمبولی وریدی و سوختگی پوست می باشد.
_ اسکلروتراپی برای مسدود کردن رگ های واریسی
در روش اسکلروتراپی یک محلول یا فوم شیمیایی را به طور مستقیم درون رگ تزریق می کنند که باعث بسته شدن آن رگ می‌شود. پزشک این روش درمانی را در مطب خود و تحت هدایت سونوگرافی انجام می دهد. اسکلروتراپی مایع بیشتر برای درمان واریس عنکبوتی استفاده می شود. عوارض اسکلروتراپی با فوم شامل تغییر رنگ پوست، و در موارد نادر، ترومبوآمبولی وریدی، آسیب عصبی، واکنش آلرژیک وخیم و یا سکته است. برخی از افراد ممکن است مشکلات بینایی موقتی، سردرد یا حالت های ذهنی آشفته نیز داشته باشند.
_ جراحی برای برداشتن رگ های واریسی وخیم
ممکن است پزشک برش های کوچکی برای برداشتن رگ های واریسی کوچک تر در نزدیکی سطح پوست ایجاد کند. برای رگ های بزرگ تر و عمیق تر، از ابزارهایی برای بستن و برداشتن آن ها، در روشی به نام بستن و تراشیدن ورید، استفاده می کند. در بیشتر موارد جراحی می تواند به صورت سرپایی انجام شود اما ممکن است به کمک دارو برای خوابیدن در طول عمل نیاز داشته باشید.
این گزینه ی درمانی معمولاً فقط برای افرادی که واجد شرایط ابلیشن داخل وریدی یا اسکلروتراپی نیستند، پیشنهاد می شود؛ زیرا جراحی ممکن است درد بیشتر و دوران نقاهت طولانی تری نسبت به عمل های دیگر داشته باشد. عوارض جراحی می تواند شامل:
- عفونت
- آسیب عصبی
- کبودی
- درد
- تغییر رنگ پوست
- درمان با فشرده سازی
این روش درمانی یا به تنهایی به کار گرفته می شود و یا پزشک بعد از عمل برداشتن و انسداد رگ های واریسی آن را پیشنهاد می کند. روش فشرده سازی شامل جوراب های کشسانی مخصوص یا باندهای فشاری است که برای جلوگیری از ورم پا، فشار ملایمی روی آن وارد می کنند.
3_ استفاده از جوراب واریس یا فشاری
فشرده سازی ممکن است برای برخی از افراد (به ویژه آن هایی که مجبورند برای مدت طولانی بنشینند یا بایستند) به تسکین درد، تورم و سایر علائم (مانند احساس سنگینی در پاها) کمک کند. پزشکان به زنان باردار پیشنهاد می کنند که به منظور جلوگیری از واریس و عوارض ناشی از آن، از جوراب های فشاری استفاده کنند.
درمان فشرده سازی فقط علائم را تسکین می دهد. در حال حاضر اکثر پزشکان روش هایی از فشرده سازی را برای اصلاح مشکل رفلاکس وریدی توصیه می کنند. (این عارضه با واریس ارتباط دارد و می تواند باعث افزایش بروز برخی از علائم آن شود.)
احتمالاً پزشک بعد از انجام عمل برداشتن یا بستن رگ های واریسی، استفاده از جوراب های فشاری را برای حداقل یک هفته به شما پیشنهاد می کند. جوراب های فشاری می توانند به بهبود زخم یا جراحات پا (که از عوارض واریس هستند) نیز کمک کنند. از آن جایی که مشکلات وریدی طولانی مدت هستند، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که جوراب های فشاری را به صورت مستمر بپوشید.
دکتر آرش توفیق جراح و متخصص عروق در تهران
