تزریق میکرو اسکلروتراپی نوعی درمان است که از طریق آن با استفاده از سوزنهای ریز، مادهای شیمیایی به نام «اسکلروسانت» را به رگهای عنکبوتی وارد میکنند. اسکلروسانت دیواره داخلی رگها را تحریک کرده و باعث ملتهب شدن آنها میشود. سپس دیوارههای رگ به هم میچسبند و رگ ناپدید میشود. میکرواسکلروتراپی بهترین درمان رگهای واریسی هستند.
درمان واریس عنکبوتی با اسکلروتراپی
در ویدئو زیر درمان واریس های عنکبوتی با استفاده از اسکلروتراپی توسط دکتر آرش فوق تخصص عروق را مشاهده می کنید:
رگهای عنکبوتی چه هستند؟
رگهای عنکبوتی شبیه رگهای واریسی کوچک هستند. البته این رگها به نسبت رگهای واریسی، به پوست بدن نزدیکتر هستند. گاهی اوقات این رگها را میتوان به رنگ قرمز، آبی یا بنفش مشاهده کرد. آنها با رشتههای دالبرشکل و کوتاهی که دارند؛ شبیه شاخههای درخت یا تار عنکبوت هستند.
چه چیزی باعث به وجود آمدن رگهای عنکبوتی میشود؟
تغییرات هورمونی، اشعه خورشید و عوارض ناشی از آن یا زخمهای یک ناحیه از بدن میتوانند از دلایل شکلگیری رگهای عنکبوتی باشند. البته رگهای واریسی بزرگتر و اصلی که همیشه قابل تشخیص نیستند نیز میتوانند باعث بروز این اختلال شوند.
نکته مهم این است که رگهای عنکبوتی باید با استفاده از اولتراسوند کاملا مورد بررسی قرار گیرند تا دریچههای ناکارآمدی که باعث شکلگیری رگهای واریسی میشوند، شناسایی شوند. از آنجایی که درمان ناموفق این رگها باعث عود دوباره رگهای عنکبوتی و در نتیجه ایجاد ظاهری نامناسب در بدن بیمار میشود، این نوع بررسی باید انجام شود.
درمان میکرو اسکلروتراپی برای چه افرادی مناسب نیست؟
تزریق میکرو اسکلروتراپی برای افرادی که مشخصات زیر را داشته باشند، مناسب نیست:
⚠️ فرد به هر دلیلی قادر به راه رفتن نباشد.
⚠️ اگر فرد در حال مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی باشد (در حالت ایدهآل بهتر است مصرف این داروها یک ماه قبل از انجام این روش درمانی قطع شده باشد در غیر این صورت ممکن است خطر ابتلا به لخته شدن خون در پا افزایش یابد).
⚠️ خانمهای باردار یا شیرده
⚠️ افراد بسیار چاق
⚠️ ابتلا به التهاب مزمن با/بدون لختههای خونی (التهاب سیاهرگها / ترومبوفلیت سطحی)
⚠️ سابقه قبلی ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی یا آمبولی ریوی
⚠️ حساسیت به ماده اسکلروسانت ( سدیم تترادسیل سولفات یا «رگ فیبری»)
⚠️ عفونت پوست ناحیهای که باید درمان از طریق آن انجام شود.
⚠️ وجود عفونت در بدن فرد مانند ابتلا به ویروسی خاص یا سرماخوردگی
⚠️ ابتلا به نوعی دیابت کنترلنشده
⚠️ ابتلا به بیماری قلبی
⚠️ ابتلا به بیماری سرخرگ محیطی
⚠️ ابتلا به بیماریهای کلیوی
⚠️ وجود رگهای واریسی که باید مورد جراحی یا درمان درون وریدی قرار گیرند.
⚠️ رگهای واریسی که به دلیل تومورهای شکمی/ لگنی ایجاد میشوند.
⚠️ اگر فرد در حال مصرف داروهای رقیق کننده خون (مانند وارفارین) است.
چند جلسه میکرواسکلروتراپی کافی است؟
این که چند درمان باید روی بیمار انجام شود بستگی به اندازه و دامنه رگها دارد. در هر جلسه میتوان چندین تزریق به رگهای یک یا دو پا انجام داد، البته تعداد تزریق بستگی به میزان ماده اسکلروسانتی دارد که در هر نوبت میتوان به بیمار تزریق کرد.
اگر تنها چند رگ عنکبوتی کوچک وجود داشته باشد، دو یا سه جلسه درمانی کافی است. برای رگهای واریسی بزرگتر و بیشتر نیاز به جلسات درمانی بیشتر است تا بتوان به نتیجه دلخواه رسید.
◼ درمان چقدر طول میکشد؟
بسته به اندازه و تعداد رگهایی که احتیاج به درمان دارند، هر جلسه درمانی بین 20 تا 40 دقیقه زمان میبرد. پس از انجام درمان باید پاهای خود را به مدت 10 دقیقه بالا نگه دارید و سپس میتوانید جلسه درمانی را ترک کرده و به خانه بروید.
آیا درمان واریس با اسکلروتراپی درد دارد؟
در صورتی که اسکلروتراپی واریس توسط یک متخصص با تجربه انجام شود درد حاصل از درمان و تزریق دارو باید بسیار کم باشد. تزریقهایی که انجام میشوند باعث میشود کمی احساس سوزش کنید؛ اما به ندرت پیش میآید که این تزریقها دردناک باشند، چون از سوزنهای بسیار نازکی در طی درمان استفاده میشود. برخی افراد بلافاصله پس از تزریق، کمی احساس سوزش خواهند داشت اما این احساس فقط چند ثانیه طول میکشد.
ممکن است نواحی تحت درمان تا چند روز احساس خارش داشته باشند و کمی زخم شوند. کبود شدن ناحیههایی که مورد تزریق قرار گرفتهاند، طبیعی است. اگر چند تزریق در آن ناحیه انجام شده باشد، ممکن است کبودی گستردهتر باشد و زمانی چند هفتهای برای بهبود کبودی نیاز باشد. پس از درمان، رگها بدتر و تیرهتر به نظر میرسند ولی کمکم این تیرگی از بین خواهد رفت.
عوارض میکرواسکلروتراپی واریس
این عمل توسط جراح عروق باتجربه و متخصصان انجام میشود. سالهاست که از اسکلروسانت بدون هیچ خطر و مشکلی برای درمان رگهای واریسی و عنکبوتی استفاده میشود. البته مثل هر درمان دیگری، انجام این روش درمانی نیز کاملا بیخطر نیست.
غیرطبیعی نیست که پوست ناحیه تحت درمان قهوهای شود و ممکن است بین 6 هفته تا یک سال برای طبیعی شدن دوباره پوست به زمان نیاز باشد. در موارد نادری ممکن است این لکهها هرگز از بین نروند.
ممکن است برای بعضی از بیماران، روی ناحیهای که تزریق در آن انجام شده است؛ توده دردناک کوچکی به وجود آید (به خصوص اگر یکی از رگهای بزرگ درمان شده باشد). مصرف داروهای ضدالتهاب بدون نسخه (مانند بروفن) میتواند به رفع این توده کمک کند. البته پوشیدن جوراب واریس هم میتواند چنین تودهای را از بین ببرد.
ممکن است ناحیهای که تزریق در آن انجام شده است، زخم شود. اگر اسکلروسانت به زیر سطح پوست برسد، چنین حالتی رخ میدهد. احتمالا چند هفته طول میکشد تا این زخم بهبود یابد و شاید پس از بهبودی نیز، زخم کوچک سفیدی روی پوست باقی بماند.
به احتمال بسیار کم ممکن است بدن شخص به داروهای استفادهشده هنگام تزریق، واکنشهای آلرژیک کلی نشان دهد.
در موارد نادری ممکن است پس از تزریق میکرو اسکلروتراپی، ترومبوز سیاهرگی عمقی برای فرد پیش آید.
درهمتنیدگی مویرگهای گشادشده یکی از عواقب نادری است که ممکن است پس از درمان میکرو اسکلروتراپی پیش آید. این حالت در پی شکلگیری رگهای عنکبوتی بسیار نازک و جدید رخ میدهد.
این رگهای جدید اصولا در ناحیه داخلی زانو و قسمت بیرونی ران به وجود میآیند و از آنجایی که بیشتر شبیه کبودی آبی یا قرمز رنگ هستند، میتوان گفت که این رگها با رگهای عنکبوتی اصلی تفاوت دارند.
ممکن است تا چند ماه پس از درمان این رگها به وجود آیند و البته بدون نیاز به هیچ درمان خاصی، 6 تا 12 ماه بعد از بین میروند. اگر این رگها ناپدید نشوند، میتوان با نوعی لیزر درمانی واریس که در کلینیک انجام میشود؛ آنها را از بین برد.
درمان با میکرو اسکلروتراپی چقدر ماندگار است؟
در مرحله اول با انجام ارزیابی اولتراسوند مضاعف روی رگهای پا میتوان رگهای واریسی یا ناکارآمد را شناسایی کرد. اگرچه اصولا رگهایی که درمان میشوند، از بین میروند اما باز هم این احتمال وجود دارد که در آینده رگهای عنکبوتی جدیدی در بدن بیمار نمایان شوند.
بیشتر بیماران از نتیجه کلی روش درمانی میکرو اسکلروتراپی راضی هستند. حدود هشتاد درصد بیماران از نتیجه این روش درمانی بسیار راضی هستند، حدود ده درصد از آنها از نتیجه این روش راضی بوده و حدود ده درصد دیگر نیز از نتیجه اسکلروتراپی ناراضی هستند.
دکتر آرش توفیق جراح و متخصص عروق در تهران