آنوریسم کاذب یا سودوآنوریسم معمولاً به دلیل آسیب دیدگی یک رگ خونی اتفاق می افتد. به عبارت دیگر، زمانی که شریان آسیب می بیند، خون از آن نشت کرده و در نزدیکی ناحیه ی آسیب دیده جمع می شود. آنوریسم کاذب با آنوریسم حقیقی متفاوت است. آنوریسم حقیقی باعث گشاد شدن عروق شده و کل لایه های شریان مربوطه در ناحیه ی آسیب دیدگی ورم می کند. اما در آنوریسم کاذب این گشاد شدن یا باد کردن رگ، معمولاً یک یا دو لایه از دیواره ی عروق، یا تنها بافت اطراف عروق را در بر می گیرد؛ در نتیجه احتمال پارگی آن بیشتر از آنوریسم حقیقی است.
اغلب آنوریسم های کاذب عوارض ناشی از اقدامات پزشکی هستند. برای درمان آنوریسم کاذب باید به پزشک مراجعه کنید. برخی از آنوریسم های کاذب نیاز به جراحی دارند؛ اما بسیاری از آنها را می توان در مطب و با روش های ساده و سرپایی درمان کرد.
تفاوت بین آنوریسم کاذب و آنوریسم چیست؟
دو کلمه ی آنوریسم و سودوآنوریسم (آنوریسم کاذب) در ظاهر بسیار شبیه به هم هستند؛ اما مفهوم آنها کاملاً متفاوت می باشد. آنوریسم به بزرگ شدن یا بیرون زدگی دیواره ی یک شریان (سرخرگ) گفته می شود که به علت ضعف دیواره ی شریان رخ می دهد. اگر دیواره ی شریان با گذشت زمان ضعیف و ضعیف تر شود، ممکن است آنوریسم پاره گردد. پارگی آنوریسم باعث خونریزی داخلی و خطر جانی برای بیمار خواهد شد.
همانطور که پیش از این گفتیم، آنوریسم کاذب یا سودوآنوریسم به علت ایجاد سوراخ کوچکی در رگ و خروج آهسته ی خون از آن به وجود می آید. خونی که به بیرون نشت می کند، در بافت اطراف جمع می شود. ممکن است این برآمدگی در ظاهر شبیه به آنوریسم باشد، اما در آنوریسم کاذب کشیدگی دیواره ی رگ خونی شما (که ویژگی اصلی آنوریسم حقیقی است) رخ نمی دهد.
علت ابتلا به آنوریسم کاذب چیست؟
از رایج ترین علت های آنوریسم کاذب آنژیوگرافی قلبی است. کاتتریزاسیون قلبی آزمایشی برای بررسی بیماری های قلبی است که در آن، پزشک لوله ای نازک و انعطاف پذیر (مجهز به دوربین) به نام کاتتر را وارد شریان کشاله ران شما کرده و آن را به سمت قلب هدایت می کند. اگر در طول این عمل، کاتتر به رگ های خونی شما آسیب برساند، ممکن است منجر به آنوریسم کاذب شود.
اگر قصد انجام کاتتریزاسیون قلبی را دارید، در مورد خطر آنوریسم کاذب با پزشک خود صحبت کنید. پزشک نکاتی در مورد مراقبت های بعد از عمل و علائم این مشکل برای شما ارائه می دهد. علت های دیگری که برای آنوریسم کاذب وجود دارند عبارتند از:
- عفونت
- پانکراتیت
- پارگی آنوریسم حقیقی
- عمل جراحی
- آسیب های دیگر
علائم آنوریسم کاذب چیست؟
علائم آنوریسم کاذب معمولاً شامل درد و تورم در ناحیه آسیب دیدگی رگ می باشد. آنوریسم کاذب در اغلب موارد به صورت یک توده ی ضربان دار خود را نشان می دهد. این توده در اثر تجمع خون در بافت شکل می گیرد و ممکن است در زمان لمس، حساس یا دردناک باشد. پزشک ممکن است در زمان معاینه، متوجه صدایی شود که در اثر ضربان خون در زیر پوست شما ایجاد شده است.
آنوریسم کاذب چگونه درمان می شود؟
اگر مشکوک به آنوریسم کاذب هستید (به خصوص اگر اخیراً کاتتریزاسیون قلبی انجام داده اید)، باید به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص قطعی آنوریسم کاذب باید از ناحیه ی مشکوک سونوگرافی انجام شود. پزشک بعد از تأیید تشخیص و بررسی جزئیات آنوریسم کاذب بهترین روش درمانی را برای شما در نظر خواهد گرفت.
آگر آسیب دیدگی عروق جزئی باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که چند وقت صبر کنید تا ببینید آنوریسم کاذب شما خود به خود بهبود می یابد یا خیر. آنوریسم های کاذب با قطر کمتر از 2 سانتی متر ممکن است خود به خود رفع شوند. البته، در طول این مدت شما احتمالاً برای بررسی روند بهبودی نیاز به سونوگرافی مجدد خواهید داشت.
اگر قطر آنوریسم کاذب شما بیشتر از 2 سانتی متر باشد و یا آنوریسم کاذب شما خود به خود بهبود پیدا نکرد، پزشک باید رگ آسیب دیده ی شما را ترمیم کند. چندین گزینه ی درمانی برای ترمیم رگ آسیب دیده وجود دارد:
1_ استنت گذاری
پزشک می تواند با قرار دادن یک استنت در ناحیه آسیب دیده، نشتی شریان آسیب دیده را متوقف کند.
2_ فشرده سازی
فشرده سازی تحت هدایت اولتراسوند (سونوگرافی) روشی است که در آن پزشک به کمک سونوگرافی ناحیه ی آنوریسم کاذب را مشاهده کرده و از فشار خارجی برای تخلیه ی خون جمع شده استفاده می کند.
3_ داروها
پزشک به کمک سونوگرافی ناحیه ی دقیق آسیب دیدگی را شناسایی می کند؛ سپس با تزریق یک داروی منعقد کننده به نام ترومبین، خونریزی رگ آسیب دیده را متوقف می کند.
4_ جراحی آنوریسم
اگر درمان هایی که تاکنون به آن اشاره کردیم تأثیری نداشت، پزشک ممکن است برای ترمیم رگ آسیب دیده جراحی را توصیه کند.
آیا آنوریسم کاذب خطرناک است؟
اگر به هر دلیلی فکر می کنید که دچار آنوریسم کاذب شده اید، باید با پزشک خود تماس بگیرید. عدم درمان آنوریسم کاذب ممکن است شما را در معرض عوارض خطرناک این مشکل قرار دهد. از عوارض خطرناک عدم درمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجمع خون در ناحیه ی آسیب دیده می تواند به گردش خون آن ناحیه آسیب رسانده و باعث از بین رفتن یا مرگ بافت شود.
- در برخی موارد ممکن است خونریزی در ناحیه مورد نظر تشدید شود؛ به خصوص اگر شما از داروهای رقیق کننده ی خون استفاده می کنید.
- آنوریسم کاذب می تواند خطر لخته شدن خون را نیز افزایش دهد. لخته های خونی ممکن است به قلب، ریه ها یا مغز شما رسیده و خطر جانی مثل حمله قلبی یا سکته مغزی را به همراه داشته باشند.
دکتر آرش توفیق متخصص و جراح عروق در تهران
