زمانی که قلب می تپد، خون از طریق یک سیستم از رگ های خونی (سیستم گردش خون) پمپاژ می شود. این عروق یا شریان ها لوله هایی انعطاف پذیر هستند که خون را به تمام نقاط بدن شما می رسانند.
بیماری عروقی چیست؟
هر بیماری ای که روی سیستم گردش خون تأثیر بگذارد بیماری عروقی نامیده می شود، مثل بیماری سرخرگ محیطی. این بیماری ها شامل مشکلات سرخرگ، سیاهرگ، رگ های لنفاوی و ناهنجاری های خونی می شود که روی جریان خون شما تأثیر می گذارند. موارد زیر، مشکلاتی هستند که به عنوان بیماری های عروقی شناخته می شوند.
- بیماری های شریانی ( سرخرگ، خون را از قلب شما خارج می کند)
- بیماری های وریدی ( سیاهرگ خون را به قلب شما بر می گرداند)
1_ بیماری های شریانی
درست مثل رگ های خونی قلب شما (شریان های کرونری)، سرخرگ های محیطی (رگ های خونی اطراف قلب) شما هم می توانند دچار تصلب شرایین، و انباشتگی چربی و کلسترول (پلاک) در دیواره های رگ شوند. به مرور زمان این انباشتگی باعث تنگ شدن رگ ها خواهد شد.
در نهایت، شریان تنگ شده سبب می شود خون کمتری در جریان باشد و مشکلی به نام «ایسکمی» اتفاق بیفتد. ایسکمی به معنای خون رسانی ضعیف به بافت های بدن می باشد. انواع مختلف آن عبارتند از:
- بیماری سرخرگ محیطی
- بیماری شریان کاروتید
1_ بیماری سرخرگ محیطی
گرفتگی در رگ ها می تواند سبب پا درد، یا دردهای انقباضی در هنگام فعالیت شود. همچنین، احساس خستگی در پاها، تغییر رنگ پوست و زخم شدن آن از علائم دیگر این بیماری می باشد. قطع شدن کامل جریان خون می تواند سبب مشکل گانگرن، و در نهایت، از دست دادن پا شود.
سندرم ایسکمی روده ای:
گرفتگی رگ های خونی ای که به سیستم گوارش ختم می شوند.
بیماری شریان کلیوی:
گرفتگی در عروق کلیه می تواند سبب بیماری شریان کلیوی شود. علائم این بیماری عبارتند از:
- فشار خون بالای غیر قابل کنترل
- نارسایی احتقانی قلب
- عملکرد غیر عادی کلیه
سندرم گرفتگی پوپلئیتال:
یک بیماری عروقی نادر است، که روی پاهای ورزشکاران جوان تأثیر می گذراد. عضلات و تاندون های اطراف زانو، شریان های پوپلئیتال را تحت فشار قرار می دهد، از جریان خون به پایین پا جلوگیری کرده و می توانند سبب آسیب دیدن شریان شوند.
پدیده ی ریناد:
شامل اسپاسم در شریان های کوچک انگشتان دست و پا می شود، که در پی هیجان زدگی یا قرار گرفتن در سرمای شدید اتفاق می افتد.
بیماری برگر:
این بیماری بیش از هر چیز روی شریان ها، رگ ها و اعصاب کوچک یا متوسط تأثیر می گذارد. هر چند علت این بیماری ناشناخته است اما می دانیم رابطه ی جدی ای با مصرف دخانیات دارد. شریان های دست و پا، تنگ یا بسته شده و از خون رسانی به انگشتان، دست ها و پاها جلوگیری می کنند (ایسکمی). در صورت گرفتگی های شدید، احتمال مرگ اندام ها (گانگرن) وجود داشته و باید انگشتان دست یا پای فرد قطع شود. التهاب سطحی رگ ها و علائم پدیده ی ریناد در بیماران مبتلا به برگر هم دیده می شود.
2_ بیماری شریان کاروتید:
گرفتگی یا تنگی در شریان هایی که وظیفه ی خون رسانی به مغز را بر عهده دارند. این بیماری می تواند منجر به سکته ی مغزی یا حمله ی ایسکمی گذرا (TIA) شود.
تشریح شریان کاروتید:
این بیماری با یک پارگی در یک لایه از دیواره ی شریان آغاز می شود. خون از طریق این پارگی نشت کرده و بین لایه های این دیواره پخش می شود.
تومورهای کاروتید:
ضایعاتی در سیستم عصبی اطراف شریان کاروتید.
آنوریسم شریان کاروتید:
گشاد شدن بیش از حد یک شریان بر اثر ضعیف شدن دیواره های آن.
2_ بیماری های وریدی ( سیاهرگ)
رگ ها، لوله هایی توخالی و انعطاف پذیر بوده که دارای حفره هایی به نام دریچه می باشند. زمانی که عضلات شما منقبض می شوند، این دریچه ها باز شده و خون از طریق این رگ ها به حرکت در می آید. زمانی که عضلات شما استراحت می کنند، این دریچه ها با بسته شدن، جریان خون را در مسیری ثابت نگه می دارند.
در صورتی که دریچه های رگ های شما دچار آسیب دیدگی شوند، ممکن است در زمان نیاز به طور کامل بسته نشوند. این امر باعث می شود که خون در هر دو جهت به جریان خود ادامه دهد. زمانی که عضلات شما در حال استراحت باشند، دریچه های رگ های آسیب دیده نمی توانند خون را در مسیر خون نگه دارند.
این امر می تواند سبب انباشتگی خون یا التهاب رگ ها شود. رگ ها ورم کرده و زیر پوست شما مثل طناب به نظر می رسند. جریان خون در این رگ ها آهسته تر خواهد بود و ممکن است با چسبیدن به دیواره های این رگ ها، تشکیل لخته های خونی دهند.
1_ رگ های واریسی:
رگ های بنفش رنگ، ورم کرده، ملتهب و طنابی شکل که زیر پوست شما دیده می شوند. این مشکل در پی آسیب دیدن دریچه های رگ مورد نظر اتفاق می افتد.
2_ رگ های عنکبوتی:
لکه های کوچک قرمز یا بنفش روی زانو، ساق ها، یا ران پا، که بر اثر التهاب مویرگ ها شکل می گیرند را واریس عنکبوتی می گویند.
3_ سندرم کلیپل-ترینانای (KTS):
نوعی بیماری عروقی نادر مادرزادیست.
4_ سندرم می-ترنر (MTS):
زمانی اتفاق می افتد که رگ ایلیاک چپ، توسط رگ ایلیاک راست متراکم می شود و در نتیجه ی آن خطر ترومبوز وریدی عمقی (DVT) در انتهای سمت چپ بالا می رود.
5_ سندرم خروجی قفسه سینه (TOS):
گروهی از ناهنجاری ها که در پی فشردگی، آسیب دیدگی یا اذیت شدن اعصاب و عروق خونی پایین گردن یا بالای قفسه سینه اتفاق می افتند.
6_ناکارآیی مزمن وریدی (CVI):
این مشکل زمانی رخ می دهد که دریچه، یا دیواره ی رگ های پای بیمار به درستی عمل نکنند و عمل بازگشت خون از پا به قلب را دشوارتر کنند.
لخته شدن خون در رگ ها
این لخته ها زمانی به وجود می آیند که عوامل لخته زا در خون سبب انعقاد آن می شوند، یا توده های سخت یا ژله ای می سازند. زمانی که در یک رگ خونی، لخته خون ایجاد شود (ترومبوز)، این لخته ممکن است از جای خود جدا شده و به جریان خون منتقل شود. این اتفاق می تواند سبب مشکلاتی مثل ترومبوز وریدی عمقی، آمبولی ریوی، سکته قلبی یا مغزی شود.
لخته های خونی درون شریان ها می تواند خطر سکته مغزی و قلبی، پادرد شدید، مشکل در راه رفتن یا حتی از دست دادن اندام ها را بسیار بیشتر کند. رایج ترین علل بروز این عوارض عبارتند از:
1_ شرایط مستعد لخته زایی:
شرایطی که در آن فرد در خطر بالای تشکیل لخته های خونی قرار دارد.
2_ ترومبوز ورید عمقی (DVT):
ایجاد لخته ی خونی در رگ های عمقی.
3_ آمبولی ریوی:
لخته خونی که از جای خود جدا شده و به ریه ها می رسد.
4_ترومبوز ورید آکسیلو-سابکلاویان:
همچنین با نام «سندرم پاگت شروتر» شناخته می شود. این بیماری رایج ترین بیماری وریدی در ورزشکاران حرفه ای جوان می باشد. زمانی اتفاق می افتد که یک رگ از زیر بغل (آکسیلا) یا در جلوی شانه (رگ سوبکلاوین) توسط استخوان های ترقوه، دنده یا عضلات اطراف آن متراکم شده و خطر تشکیل لخته های خونی را افزایش دهد.
5_ ترومبوفلبیت سطحی:
به لخته های خونی سطحی، درست در زیر پوست گفته می شود.
آنوریسم آئورت
آنوریسم، یک ورم غیر عادی در دیواره ی عروق خونی می باشد. این مشکل می تواند در هر رگ خونی اتفاق بیفتد، اما رایج ترین نوع آن در آئورت دیده می شود. آئورت، رگ خروجی اصلی از قلب است. انوریسم آئورت دو نوع دارد:
- آنوریسم آئورت قفسه سینه (قسمتی از آئورت که در قفسه سینه قرار دارد).
- آنوریسم آئورت غیرعادی
دیسپلازی فیبرو عضلانی (FMD)
دیسپلازی فیبرو عضلانی (FMD) نوعی بیماری نادر است، که در آن بیمار دچار رشد غیرعادی سلولی در دیواره های شریان های بزرگ و متوسط خود می شود. این بیماری می تواند سبب شود که شریان ها به طور غیرعادی رشد کرده و ظاهری طناب مانند به خود بگیرند و یا دچار تنگی شوند.
لخته شدن خون
مشکلات لخته شدن خون، ناهنجاری هایی هستند که باعث می شوند خون شما مستعد لخته شدن باشد. این مشکلات می توانند موروثی یا مادرزادی باشند، و یا در طی زندگی شکل بگیرند:
- کمبود ضد انعقادهای طبیعی پروتئینی (آنتی ترومبین، پروتئین C، پروتئین S)
- بالا بودن عوامل خطرزا برای لخته شدن خون، در خون فرد (فیبروژن، فاکتور 8، یا پروترومبین)
- بالا بودن غلظت خون
- فیبرینولیز غیر عادی (تفکیک فیبرین)
- تغییرات غیر عادی در ترتیب رگ های خونی (اندوتلیوم)
ورم لنفاوی
سیستم لنفاوی یک سیستم گردش خون بوده، که شامل گستره ی وسیعی از شبکه رگ ها و گره های لنفاوی می باشد. سیستم لنفاوی کمک می کند تا سیستم ایمنی شما در برابر عوامل خارجی به درستی عمل کند. ورم لنفاوی، نوعی انباشتگی غیر عادی مایع است که سبب ورم، خصوصاً در پاها و دست ها می شود. ورم لنفاوی زمانی شکل می گیرد که رگ ها، یا گره های لنفاوی در جای خود نباشند، غیر فعال، آسیب دیده و یا برداشته شده باشند.
ورم لنفاوی نوع اول بسیار نادر بوده و بر اثر نبودن برخی از رگ های لنفاوی به طور مادرزادی، یا به علت مشکلاتی دیگر در این رگ های لنفاوی رخ می دهد. ورم لنفاوی نوع دوم در اثر گرفتگی یا تداخل هایی که سیستم لنفاوی را تحت تأثیر قرار می دهند اتفاق می افتد.
ورم لنفاوی نوع دوم می تواند بر اثر عفونت، توده های بدخیم، جراحی، آسیب دیدگی بافت ها، ضربه، ترومبوز وریدی عمقی، شیمی درمانی یا سایر درمان های سرطان اتفاق بیفتد.
