بیماری عروق محیطی، در واقع به کاهش گردش خون به بخش هایی از بدن، به غیر از قلب و مغز گفته می شود. علت این بیماری، تنگ یا مسدود شدن عروق خونی است اما، علت اصلی آن آترواسکلروز است. آترواسکلروز، به رسوبات چربی گویند که درون یک رگ خونی تشکیل می شود و باعث تنگ و باریک شدن شریان می شوند. شریان باریک شده، باعث کاهش گردش خون به قسمت هایی از بدن می شود که با این شریان مرتبط هستند.
بیماری عروق محیطی، عمدتا رگ ها خونی درون پاها، کلیه ها و بازوها را تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری عروق محیطی، به نام های بیماری شریان محیطی، بیماری انسداد شریان محیطی یا آترواسکلروز محیطی نیز شناخته می شود.
هنگامی که این بیماری، در شریان های قلب رخ دهد باعث به وجود آمدن بیماری عروق کرونر می شود و در صورتی که آترواسکلروز در شریان های مغزی رخ دهد باعث بیماری عروق مغزی می شود. احتمال حمله قلبی و سکته در بیماران مبتلا به بیماری عروق محیطی، ۶ برابر افراد سالم است.
علائم بیماری عروق محیطی
در برخی از موارد، فرد مبتلا به بیماری عروق محیطی تا زمانیکه بیماری پیشرفت نکند و شدت نیابد، هیچ علامتی ندارد و متوجه بیماری نمی شود. علائم این بیماری، به این بستگی دارد که کدام قسمت از بدن درگیر باشد. به طور کلی، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد متناوب (لنگش)، که معمولا باعث گرفتگی، خستگی عضلات یا احساس سنگینی (معمولا در پاها) می شود.
- شدت یافتن درد در هنگام ورزش (معمولا در پاها).
- کاهش درد در هنگام استراحت (معمولا در پاها).
- سردتر بودن قسمت آسیب دیده بدن به نسبت بقیه قسمت ها.
- بی حسی
- احساس سوزن سوزن شدن
- ضعف عضلانی
- رنگ آبی یا بنفش در پوست
- وجود زخم هایی که بهبود نمی یابند (زخم های عروقی)
- نواحی سیاه شده پوست یا از بین رفتن پوست (قانقاریا)
درمان بیماری عروق محیطی
روش های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از داروها برای کمک به درمان تصلب شراین استفاده می شود مثلا، برای کاهش کلسترول LDL از استاتین ها و برای کاهش فشار خون از داروهای ضد فشار خون استفاده می شود.
- استفاده از داروهایی برای درمان لخته های خون. ممکن است برای جلوگیری از لخته های خون، از داروهای ضد انعقاد خون و ضد پلاکت استفاده شود، و همچنین برای حل کردن و از بین بردن لخته های خون در بدن از ترومبولیتیک ها استفاده می شود.
- آنژیوپلاستی. این روش درمانی معمولا تحت بی حسی موضعی انجام می شود و در طول این فرآیند یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق یک برش کوچک روی پوست (معمولا در ساق پا) وارد رگ باریک شده می کنند. هنگامی که کاتتر به محل باریک شدن یا مسدود شدن می رسد، بالون کوچکی که روی نوک آن قرار دارد، باد می شود. این کار، باعث گشاد شدن عروق خونی و بهبود جریان خون در بدن می شود. آنژیوپلاستی، معمولا یک روش درمانی موقت است.
- قرار دادن استنت با جراحی. استنت یه استوانه فلزی است که در طی آنژیوپلاستی در داخل رگ باریک شده قرار می گیرد تا به مرور آن را باز کند. استنت ها، معمولا به داروهایی آغشته می شوند که مانع از تشکیل اسکار در محل درمان و مسدود شدن رگ می شود.
- آترکتومی. این عمل شامل بریدن چربی که باعث مسدود شدن رگ می شود با استفاده از یک ابزار کوچک اسکالپل مانند.
- جراحی بای پس. این روش درمانی، معمولا فقط در موارد شدید گرفتگی که به هیچ یک از درمان های قبلی پاسخ نمی دهند یا در مواردی که بخش های بزرگی از رگ های خونی بیمار درگیر باشند، استفاده می شود. در این روش، بخشی از یک رگ سالم از جای دیگری از بدن گرفته می شود و با جراحی به رگ آسیب دیده پیوند زده می شود تا به این ترتیب جریان خون به درستی مسریابی شود. جراح، ممکن است از یک قطعه لوله مصنوعی برای منحرف کردن جریان خون استفاده کند.
علت بیماری عروق محیطی
در اکثر مواقع، علت آترواسکلروز، تجمع رسوبات چربی درون رگ های خونی است که باعث می شود جریان خون در آن ناحیه کاهش یابد. این اتفاق، معمولا در بدن در رگ هایی که پیچ خورده یا تقسیم می شوند، اتفاق می افتد. به غیر از رسوبات چربی، سایر علل بیماری عروق محیطی عبارتند از:
- دیابت- قند خون بالا به رگ های خونی آسیب وارد کرده و باعث ضعیف شدن و باریک شدن آن ها می شود.
- انسداد- ممکن است یک لخته خونی (ترومبوز) درون رگ خونی به وجود آید و باعث مسدود شدن رگ شود.
- عفونت- این مساله، می تواند باعث زخم و در نهایت باریک شدن رگ خونی شود. به عنوان مثال، بیماری های سفلیس یا سالمونلوز می توانند باعث ایجاد بیماری عروق محیطی شوند.
- آرتریت- التهاب شریان ها. برخی از بیماری های خودایمنی می توانند باعث ایجاد آرتریت یا التهاب شریان ها شوند.
- نقص در رگ های خونی- ممکن است رگ های خونی از بدو تولد به طور غیرعادی باریک باشند. هنوز علت این بیماری شناخته نشده است.
- اسپاسم عروق خونی- ممکن است در اثر سرما یا استرس، سندروم رینود به وجود آید که این سندرم باعث باریک شدن عروق خونی می شود.
ریسک فاکتورهای بیماری عروق محیطی
عوامل خطر برای بیماری عروق خونی عبارتند از:
- دیابت، مهم ترین عامل خطر برای این بیماری است.
- سیگار کشیدن
- بالا رفتن سن
- سابقه خانوادگی داشتن بیماری عروق خونی، سکته مغزی یا بیماری عروق کرونر
- سابقه پزشکی سکته مغزی، بیماری های قلبی عروقی یا حمله قلبی
- اضافه وزن یا چاقی
- سبک زندگی کم تحرک
- فشار خون بالا
- کلسترول خون بالا (هیپرکلسترولمی)
تشخیص بیماری عروق محیطی
روش های تشخیص بیماری عروق محیطی، شامل موارد زیر است:
- تاریخچه پزشکی بیمار
- معاینه فیزیکی
- بررسی سابقه خانوادگی
- برای بررسی علائم کاهش جریان خون در رگ ها، نبض را با استفاده از گوشی پزشکی بررسی می کنند.
- تست شاخص مچ پایی- بازویی (ABI)، برای بررسی فشار خون در بازوها و پاها و مقایسه تفاوت میان آن ها.
- معمولا برای بررسی افت فشار خون در بخش های آسیب دیده بدن، تست ورزش بر روی تردمیل گرفته می شود.
- انجام اسکن هایی مانند اولتراسوند یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای تعیین محل های باریک شدن رگ های خونی.
- آنژیوگرافی یا تزریق ماده کنتراست به رگ خونی و معاینه رگ با اشعه ایکس. انجام این آزمایش در حال حاضر که تکنیک های تصویربرداری پیشرفته ای همچون MRI در دسترس است، کمتر رایج است.
