سرد شدن پا امری طبیعی است (به خصوص برای افرادی که در مناطق سردسیر زندگی می کنند) و زمانی رخ می دهد که پاها در دمای پایین تری نسبت به بقیه بدن قرار دارند. سرد شدن پا می تواند نشانه ی ضعیف بودن گردش خون در بدن ناشی از بیماری های عروقی و یا بیماری های دیگر باشد. پوشیدن جوراب گرم و همچنین تشخیص و درمان علت اصلی پاهای سرد، به درمان و رفع این مشکل کمک خواهند کرد.
علت سرد شدن ناگهانی پاها چیست؟
هر کسی ممکن است به سردی پا دچار شود، به ویژه افرادی که در آب و هوای سردسیر زندگی می کنند. با این حال، سردی پا بین افراد مبتلا به موارد زیر شایع تر است:
- بیماری خود ایمنی
- مشکلات گردش خون
- بیماری هایی که روی هورمون ها اثر می گذارند
- بیماری هایی که روی سیستم عصبی تأثیر می گذارند.
علت سرد بودن دائمی کف پا چیست؟
دلایل متعددی برای سرد شدن پاها وجود دارد؛ آب و هوای سرد، جریان خون ضعیف، وجود یک بیماری زمینه ای یا عوارض جانبی دارو از شایع ترین علل آن هستند.
1_ جریان خون ضعیف
گردش خون ضعیف در ساق و کف پا باعث سرد شدن این قسمت ها می شود. جریان خون ضعیف به این معنی است که مدت زمان بیشتری طول می کشد تا خون به پاها برسد. خون از طریق مسیرهایی (همان عروق خونی) در سیستم گردش خون حرکت می کند. این مسیرها می توانند مسدود، سخت و باریک بوده و در پیوستگی جریان خون اختلال ایجاد کنند.
اگر عروق خونی مسدود یا باریک باشند، حرکت خون همانند ریختن مایع در قیف کند می شود؛ در واقع مایعات زیادی می توانند وارد قیف شود، اما باریک شدن قیف است که سرعت حرکت مایع را کم می کند. بدین گونه، این تأخیر در جریان خون باعث بروز علائم سردی پا می شود.
2_ بیماری هایی که سردی پا جزو علائم آنها است
سرد شدن پا می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشند. تعدادی از بیماری هایی که بر جریان خون اثر می گذارند عبارتند از:
- بیماری های خود ایمنی (کم خونی)
- بیماری قلبی
- تغییرات هورمونی (کم کاری تیروئید)
- انسداد شریان های باریک یا انقباض عروق خونی
- بیماری های عصبی (فیبرومیالژیا)
- بیماری شریان محیطی
- پدیده رینود.
3_ عوارض جانبی برخی داروها
بعضی از داروها بر اساس نحوه تداخل آنها با جریان خون، می توانند باعث سرد شدن پا به عنوان یک عارضه ی جانبی شوند. این داروها عبارتند از:
- مسدود کننده های بتا برای فشار خون بالا
- ارگوتامین برای سردرد
- سودوافدرین برای درمان سرماخوردگی.
سرد شدن ناگهانی پا به چه شرایطی اطلاق می شود؟
سرد شدن پا به زمانی اطلاق می شود که احساس می کنید دمای پاهایتان کمتر از بقیه بدن شما است. به عنوان مثال، ممکن است دستان شما گرم باشند و در عین حال پاهایتان طوری باشد که حس کنید بدون کفش در برف قدم برداشته اید.
دلایل متعددی برای سرد شدن پا وجود دارد که می تواند از آب و هوای سرد گرفته تا بروز علائم یک بیماری جدی باشد. شایع ترین عامل سرد شدن پا، ضعف جریان خون در ساق و کف پا است. در صورت تجربه ی این مشکل به صورت مکرر و داشتن شرایط زیر، بایستی برای معاینه به پزشک مراجعه نمایید:
- پایین تر بودن دمای کف پا نسبت به قسمت های دیگر بدن
- درد خفیف و ضربان دار در کف پا و انگشتان آن
- طولانی تر بودن مدت گرم شدن پا هنگام قرارگرفتن در هوای سرد
- تفاوت رنگ کف پا با سایر نقاط بدن (رنگ پریدگی، قرمزی، آبی یا بنفش شدن پا)
- سرد شدن پا در ساعات مشخصی از شبانه روز، مثلاً هنگام شب.
سردی پا چگونه تشخیص داده می شود؟
از آنجایی که علائم سردی پا می توانند با سایر بیماری ها و یا داروهای مصرفی شما ارتباط داشته باشند، متخصص عروق، تشخیص خود را با جمع آوری اطلاعات در مورد سابقه پزشکی شما آغاز خواهد کرد. برای این کار، ابتدا معاینه بدنی انجام می دهد تا آسیب های عصبی یا هر آسیبی که می تواند باعث سردی پا شود را بررسی نماید.
پزشک همچنین به منظور بررسی وجود بیماری های زمینه ای، آزمایش هایی مانند آزمایش خون برای تشخیص کم خونی یا کم کاری تیروئید یا آزمایش های تصویربرداری برای رد کردن بیماری قلبی تجویز خواهد کرد.
ممکن است پزشک برای اندازه گیری جریان خون در پاها، از تست شاخص مچ پایی بازویی (ABI)استفاده کند. ABI به تشخیص بیماری شریان محیطی – که می تواند باعث سردی پا شود – کمک می کند. حتی اگر سردی پا شما همیشگی نیست و هر از گاهی اتفاق می افتد، بهتر است با یک پزشک صحبت کنید و اطمینان حاصل نمایید که علائم شما موقتی بوده و نشانه ای از یک بیماری زمینه ای نیستند.
سردی پا چگونه درمان می شود؟
در قدم اول مراجعه به متخصص عروق و تشخیص درست و درمان بیماری زمینه ای در صورت وجود، بهترین کار است. راه های مختلفی برای درمان سردی پا وجود دارد. شما می توانید با مدیریت هر گونه بیماری زمینه ای که باعث سردی پا (به عنوان یکی از علائم آن) می شود، سردی پای خود را درمان کنید.
اگر این مشکل، اثر جانبی داروی مصرفی شما باشد، نباید به صورت سرخود مصرف دارو را قطع کنید. در عوض، با پزشک خود در مورد علائمتان صحبت کنید تا او تصمیم نهایی را بگیرد. برای درمان خانگی سردی پا می توان اقدامات زیر را انجام داد:
- پوشیدن جوراب گرم
- ورزش منظم
- پوشیدن جوراب یا لگ های فشرده سازی
- رعایت رژیم غذایی سالم و متعادل
- بالا نگه داشتن پا هنگام دراز کشیدن (با یک بالش)
- نوشیدن آب به میزان کافی و هیدراته بودن.
چگونه می توان خطر ابتلا به سردی پا را کاهش داد؟
- اجتناب از مصرف کافئین
- ورزش کردن
- مدیریت کردن بیماری های زمینه ای
- تحرک داشتن مداوم و خودداری از نشستن های طولانی در طول روز
- عدم مصرف سیگار و محصولات تنباکودار
- پابرهنه راه نرفتن.
درمان سردی پا بعد از چه مدت روی علائم آن اثر می گذارد؟
بازه زمانی درمان سردی پا، به تشخیص و درمان علت اصلی آن بستگی دارد. بعضی افراد با پوشیدن جوراب گرم بلافاصله احساس بهتری خواهند داشت. بعضی دیگر نیز ممکن است علیرغم پوشیدن جوراب گرم، تا زمان درمان علت اصلی علائم خود احساس سرما در پاهایشان داشته باشند. هر شخص بایستی در مورد گزینه درمانی مخصوص خود، با یک پزشک مشورت کند.
دکتر آرش توفیق، جراح و فوق تخصص عروق از فرانسه
