در روند درمان واریس با لیزر، با استفاده از لیزر درون وریدی (EVLA)، میزان رگهای واریسی کاهش مییابد. رگهای واریسی، رگهایی متورم و برآمده هستند که معمولا در ناحیه ران و ساق پای فرد قابل مشاهده هستند. لیزر دستگاهی است که پرتوی نازکی از اشعه نور ساطع میکند.
روش جراحی با لیزر رگهای واریسی را منقبض کرده و می بندد و بافت های اسکار مانندی داخل رگ ها ایجاد می کند. این موضوع منجر به انسداد رگ واریسی میشود. پس از مسدود شدن رگ، خون از رگهای کناری عبور میکند.
عوارض بعد از عمل لیزر واریس پا
همه روشهای جراحی خطرهایی دارند. برخی از خطرهای احتمالی این روش جراحی شامل موارد زیر است:
- ابتلا به عفونت
- احساس درد در اطراف رگ
- خونریزی
- کبودی
- قرمز یا متورم شدن رگ
- تشکیل لخته خون
- تغییر رنگ پوست در اطراف رگ تحت درمان
آمادگی قبل از لیزر درون وریدی واریس
- پزشک شما نحوه انجام عمل جراحی را برایتان شرح خواهد داد. هر سوالی که راجع به روند جراحی دارید، از او بپرسید.
- ممکن است از شما درخواست شود فرم رضایتنامهای برای اجازه انجام عمل جراحی پر کنید. فرم را با دقت بخوانید و اگر مورد مبهمی وجود داشت راجع به آن سوال بپرسید.
- پزشک از شما راجع به سابقه بیماری های قبلی میپرسد. همچنین ممکن است انجام آزمایشهایی را برایتان تجویز کند تا اطمینان یابد که قبل از انجام عمل جراحی در سلامت کامل هستید. همچنین احتمال دارد انجام آزمایش خون و دیگر آزمایشهای تشخیصی هم لازم باشد.
- اگر سابقه ابتلا به اختلالهای خونی دارید با پزشک خود تماس بگیرید. اگر در حال مصرف داروهای ضد انعقاد خون، آسپرین، ایبوبروفن و داروهای دیگری هستید که روی تشکیل لخته خونی اثر میگذارند؛ این موارد را با پزشک خود درمیان بگذارید. ممکن است لازم باشد قبل از انجام عمل جراحی، مصرف این داروها را قطع کنید.
- اگر به دارویی خاص، لاتکس، چسب، رنگهای حاجب و داروهای بیهوشی (کلی و موضعی) حساسیت دارید؛ به پزشک خود اطلاع دهید.
- همه داروهایی که مصرف میکنید را به پزشک بگویید (چه داروهای تجویزی و چه داروهای بدون نسخه). البته اگر ویتامین، گیاه دارویی و مکملهای دیگری هم مصرف میکنید؛ این موارد را نیز به پزشک اطلاع دهید.
- نباید تا 8 ساعت قبل از انجام عمل جراحی یعنی بعد از نیمه شب، چیزی بخورید یا بنوشید چیزی بخورید یا بنوشید.
- میتوانید قرصهای آرامبخش مصرف کنید تا به کاهش اضطرابتان کمک کند.
- به گونهای برنامهریزی کنید که پس از انجام عمل جراحی، فردی از نزدیکانتان شما را به خانه برساند.
- ممکن است پزشک دستورالعملهای دیگری هم به شما ارائه دهد.
مراحل لیزر EVLA واریس
با استفاده از امواج فراصوت، اسکنی انجام میشود و رگهایی که باید درمان شوند؛ با یک قلم علامتگذاری میشوند. ابتدا شما روی یک تخت میخوابید، پایتان تمیز شده و با پارچهای پوشانده میشود. با توجه به موقعیت رگهایی که باید درمان شوند؛ ممکن است از شما خواسته شود که روی کمر یا سینه بخوابید. همه این مرحلهها توسط اسکن امواج فراصوت هدایت میشوند.
همانطور که از نام این عمل جراحی مشخص است (درونوریدی)؛ قدم بعدی این است که پزشک داخل رگ شما را بررسی کند. مقدار کمی ماده بیحسی موضعی در ناحیه پوست بالای رگ تزریق میشود و سوزنی وارد پوست میشود. سیمی وارد سوزن و رگ میشود. سوزن از پوست خارج شده و از طریق سیم، یک کاتتر (لوله پلاستیکی نازک) وارد رگ میشود و سیم نیز بیرون کشیده میشود.
یک فیبر لیزر از کاتتر عبور داده میشود تا نوک آن در بالاترین نقطه برای گرم شدن قرار بگیرد (معمولا قسمت کشاله ران چین در این حالت میخورد). سپس مقدار زیادی محلول بیحسی موضعی با استفاده از چند سوزن بسیار ریز در اطراف رگ تزریق میشود. برای احتیاط بیشتر، افراد داخل اتاق و خود بیمار عینک ایمنی لیزر بر چشم میزنند. در مرحله بعد لیزر روشن و گرم شده و حدود 5 دقیقه روی رگ ضربه میزند. ممکن است صدای سوت هشداردهندهای بشنوید و بو یا طعم سوختگی احساس کنید اما هیچگونه دردی حس نخواهید کرد. اگر باید هر دو پای خود را درمان کنید؛ پس از اتمام این روند روی پای اول، همین مراحل برای پای دیگر نیز تکرار خواهد شد. کاتتر و لیزر از بدن خارج میشوند و سوراخ ایجادشده توسط سوزن با پانسمان کوچکی پوشانده میشود.
روند انجام درمان روی هر پا حدود 20 تا 30 دقیقه زمان میبرد. ممکن است فوم اسکلروتراپی یا برداشتن رگ نیز انجام شود و پس از اتمام این موارد، جوراب واریس به بیمار پوشانده خواهد شد.
مواظبت های بعد از لیزر درون رگی واریس
بلافاصله پس از تمام شدن جراحی مرخص خواهید شد. به شما توصیه خواهد شد که خودتان رانندگی نکنید و از یکی از دوستان و آشنایان خواهش کنید که شما را به خانه ببرد. باید تا دو هفته پس از انجام این عمل جراحی جوراب واریس بپوشید. دستورالعمل چگونگی استحمام نیز به شما داده میشود. احتمالا میتوانید درست پس از انجام عمل جراحی کار و فعالیتهای روزانه معمول خود را از سر بگیرید.
در مدت زمانی که باید جوراب واریس بپوشید؛ نمیتوانید شنا کرده یا پاهای خود را خیس کنید. بسیاری از بیماران در امتداد طولی رگ درمانشده احساس انقباض دارند و ممکن است برخی دیگر از بیماران در ناحیه عنوانشده احساس درد خفیفی داشته باشند (تا حدود 5 روز). معمولا برای تسکین درد کافی است داروهای ضد التهاب معمولی مانند ایبوبروفن مصرف کنید.
- بلافاصله پس از انجام عمل جراحی به شما توصیه خواهد شد که حدود 30 تا 60 دقیقه راه بروید.
- ممکن پاهایتان کمی کبود شود. معمولا پس از گذشت دو هفته، کبودی برطرف خواهد شد.
- پس از انجام عمل جراحی خودتان نباید رانندگی کنید.
- پس از رفتن به خانه حتما توصیههای پزشک را رعایت کنید. ممکن است از شما درخواست شود:
- برای کاهش تورم هر بار به مدت 15 دقیقه یخ روی ناحیه درمانشده قرار دهید.
- هر روز محل شکافتهشده را بررسی کنید. مشاهده مایع روشن صورتی رنگ روی پانسمان طبیعی است.
- سعی کنید برای 48 ساعت به محل شکافتهشده آب نرسد. ممکن است لازم باشد تا باز کردن پانسمان، فقط با استفاده از یک اسفنج خود را بشویید.
- برای چند روز یا چند هفته جوراب واریس بپوشید (در صورتی که پزشک پوشیدن آن را به شما توصیه کرده باشد). این جورابها کمی پاهایتان را منقبض میکنند در نتیجه پاها متورم نخواهند شد. البته پوشیدن این جورابها مانع از تجمع و لخته شدن خون نیز خواهد شد.
- به مدت طولانی ننشینید یا دراز نکشید. در هنگام نشستن پای خود را بالا بگیرید.
- به مدت طولانی نایستید.
- هر روز سه بار و هر بار حدود 10 تا 20 دقیقه راه بروید. این کار را به مدت 1 تا 2 هفته ادامه دهید.
- فعال باشید اما ندوید، نپرید و اجسام سنگین را بلند نکنید (برای 1 تا 2 هفته).
- برای 1 تا 2 هفته دوش آب گرم نگیرید.
توصیههای دارویی شامل نکات زیر است:
- در صورت لزوم و در صورتی که پزشک به شما توصیه کرده باشد؛ میتوانید داروهای بدون نسخه مصرف کنید. مصرف برخی داروها میتواند منجر به افزایش میزان خونریزی شود.
- اگر مصرف داروهای ضد انعقاد خون را به دلیل انجام عمل جراحی قطع کردهاید؛ از پزشک خود بپرسید که آیا دوباره میتوانید مصرف آنها را آغاز کنید.
ممکن است پزشک در وقت ویزیت بعدی روی شما آزمایشی انجام دهد و با استفاده از اولتراسوند اطمینان حاصل کند که روند جراحی با لیزر خوب پیش رفته است.
اگر با موارد زیر مواجه شدید، با پزشک خود تماس بگیرید:
- نشانههای عفونی شدن ناحیه درمانشده. اینگونه نشانهها شامل قرمز شدن، گرم شدن یا ترشح مایعات درون زخم است.
- افزایش میزان تورم یا پیدایش تورم جدید
- احساس دردی که شما را از انجام کارهای روزمره بازدارد.
ممکن است با توجه به شرایطی که توصیف میکنید، پزشک به شما توصیهها و دستورالعملهای دیگری ارائه دهد.
- ترومبوفلیت: در روند جراحی رگهای واریسی با استفاده از لیزر درمانی درون وریدی، دیوارههای رگ گرم میشود دیواره رگها به صورت طبیعی متورم می شود. ممکن است بیمار احساس کند که رگ درمانشده سفت و حساس شده است. رگهای واریسی دیگری که از رگ درمانشده تغذیه میکردند هم به دلیل تشکیل لختههای خون در آنها سخت و برآمده میشوند. این لختههای خونی خطرناک نیستند و بدنتان میتواند به طور طبیعی پس از چند هفته، آنها را جذب کند.
- آسیب عصبی: از آنجایی که عصبها را میتوان در امتداد رگها نیز یافت؛ گرمای لیزر میتواند منجر به آسیب عصب یا قطع شدن عصب شود. در چند بیمار، بی حسی قسمت کوچکی از پوست نیز مشاهده شده است. معمولا پس از گذشت چند ماه این مشکل رفع میشود.
- سوختگی: اگرچه این عارضه بسیار نادر است اما در نهایت چنین احتمالی نیز وجود دارد.
- ترومبوز وریدی عمقی: تشکیل لخته خون در رگهای عمقی پا منجر به ترومبوز وریدی عمقی میشود. این حالت یک مشکل شناختهشده است که ممکن است پس از انجام جراحی پیش بیاید و اگر لخته خون تجزیه شده و به سمت ریهها حرکت کند، میتواند خطرآفرین باشد. احتمال پیشامد این حالت پس از لیزر درمانی درون وریدی بسیار کم است اما این حالت نیز در مواردی گزارش شده است.
با توجه به شرایط کلی سلامت بیمار، ممکن است خطرات و عوارض دیگری هم وجود داشته باشد. قبل از انجام عمل جراحی با پزشک خود صحبت کنید و از او راجع به خطرهای احتمالی و عوارض عمل جراحی سوالاتی بپرسید.
تعداد جلسات درمان واریس با لیزر درون رگی
اگر فقط برای رفع نشانهها درمان را انجام داده باشید؛ معمولا لازم نیست درمانهای بیشتری انجام دهید. البته هدف بیشتر بیماران بهبود ظاهر رگها نیز هست. 80% این دسته از بیماران باید تحت درمانهای بیشتری قرار گیرند. معمولا پس از انجام این روش جراحی، رگهای واریسی خیلی کمتر معلوم هستند اما به ندرت پیش میآید که این رگها به طور کامل محو و ناپدید شوند.
درمانهای دیگری که میتوان روی رگهای واریسی انجام داد شامل برداشتن رگ یا انجام فوم اسکلروتراپی روی آنهاست. درمانهای گفتهشده میتواند همزمان با انجام لیزر درمانی درونوریدی یا با تاخیر و 4 تا 6 هفته بعد روی بیمار انجام شود که حالت دوم رایجتر است. اگر رگهای واریسی در هر دو پای بدنتان پراکنده شده باشد؛ احتمال بسیار کمی وجود دارد که بتوانید همزمان با انجام لیزر درمانی درونوریدی، تحت درمانهای اضافی دیگر نیز قرار بگیرید.
در روند برداشتن رگها، پس از تزریق محلول بی حسی موضعی در اطراف رگها؛ ناحیه تحت درمان بیحس خواهد شد. پزشک برشهای کوچکی روی رگها میزند و با استفاده از قلاب آنها را بیرون میکشد. ممکن است برشهای کوچک بسیاری روی پوستتان ایجاد شود اما این برشها به آسانی و بدون نیاز به هیچگونه بخیهای بهبود مییابند.
فوم اسکلروتراپی یکی از رایجترین ابزارها برای از بین بردن رگهای واریسی باقیمانده است. بعد از لیزر درمانی درونوریدی، این روش موثرترین روش درمانی است.
دکتر آرش توفیق
فوق تخصص عروق و درمان واریس پا