بیماری شریان محیطی، که اغلب مردان بالای ۵۰ سال را مبتلا می کند به کاهش جریان خود در شریان های نازک بدن گفته می شود، که معمولا در عروق اندام تحتانی (پاها) رخ می دهد. میزان شیوع این بیماری در مردان و زنان تقریبا یکسان است.
بیماری شریان محیطی به چه شرایطی در بدن اطلاق می شود؟
شایع ترین بیماری شریانی، تصلب شرایین است، بیماری ای که در آن تجمع پلاک، جریان خون به عضلات و اندام ها را مسدود می کند. هنگامی که این بیماری، شریان های مغز را تحت تاثیر قرار می دهد، می تواند منجر به سکته مغزی شود و هنگامی که انسداد در پاها اتفاق بیفتد، می تواند منجر به بیماری شریان محیطی شود. بیماری شریان محیطی، معمولا توسط آترواسکلروز ایجاد می شود.
در نتیجه، ماهیچه های پاهای شما وقتی سخت تر کار می کنند (مانند ورزش یا پیاده روی)، نمی توانند خون و اکسیژن کافی را دریافت کنند. در صورت شدت یافتن PAD، ممکن است حتی در زمان استراحت نیز عضلات، خون و اکسیژن کافی دریافت نکنند.
چه کسانی در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند؟
افراد در صورت داشتن سابقه موارد زیر، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری شریان محیطی هستند:
- سطح غیر طبیعی کلسترول خون
- دیابت
- بیماری قلبی (بیماری عروق کرونر)
- فشار خون بالا
- بیماری کلیوی شامل همودیالیز
- سیگار کشیدن
- سکته مغزی (بیماری عروق مغزی)
علائم بیماری شریان محیطی چیست؟
زمانی که شریان های منتهی به پاها، توسط تجمع پلاک ها، باریک شوند، باعث می شود که پاها دچار کمبود جریان خون شوند و در نهایت وضعیتی به نام ایسکمی به وجود می آید. ایسکمی، زمانی رخ می دهد که تقاضای اندام ها برای اکسیژن و خون بیشتر از میزان دریافتی آن ها باشد.
شایع ترین علامت این اختلال در جریان خون، لنگش متناوب پا، ایجاد گرفتگی در پاها و باسن موقع راه رفتن است که با ایستادن و توقف، درد فروکش می کند. لنگش متناوب تنها در حدود ۴۰-۵۰ درصد بیماران مبتلا به به بیماری شریان محیطی اتفاق می افتد. علائم دیگر PAD، می تواند شامل بی حسی یا احساس سرما در پاها و ریزش مو در اطراف مچ پاها است. به دلایل کاملا ناشناخته، بیماران ممکن است مبتلا به PAD باشند اما هیچ علامتی نداشته باشند.
در بیمارانی که دچار علائم واضحی مانند لنگش متناوب هستند، مابقی علائم می تواند دومینو وار رخ دهد:
گرفتگی و درد در هنگام راه رفتن می تواند منجر به یک سبک زندگی بی تحرک می شود و این مساله باعث کالری سوزی کمتر و در نتیجه افزایش وزن می شود. افزایش وزن، می تواند منجر به افزایش کلسترول LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم)، فشار خون و چندین عامل خطرناک دیگر برای بیماری های قلبی شود.
تشخیص بیماری شریان محیطی
درد پاها، می تواند دلایل زیادی داشته باشد، از جمله، سیاتیک، آرتریت و آسیب های عصبی. بنابراین اگر به طور کلی فردی هستید که در معرض خطر بیماری های قلبی هستید، توصیه می شود که برای بررسی علائم و عوامل خطر و تشخیص بیماری شریان محیطی، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
برای تشخیص بیماری شریان محیطی، یک آزمایش ساده به نام شاخص بازو-قوزک (ABI) وجود دارد در این روش، فشار خون در بازو را با فشار خون در قوزک پا مقایسه می کنند. فشار خون باید در همه قسمت های بدن یکنواخت باشد. بنابراین اگر فشار خون در بازو بیشتر از قوزک است، به این معنی است که خون کمتری در پاها جریان دارد که می تواند نشان دهنده انسداد شریان ها باشد.
درمان بیماری شریان محیطی
از آن جایی که بیماری شریان محیطی، در نتیجه آترواسکلروز است، از این رو فردی که دچار PAD است نیز در معرض خطر بالای بیماری های قلبی یا سکته قلبی ناشی از تصلب شرایین قرار دارد. از این رو PAD یک عامل تهدید کننده زندگی آدمی است. بنابراین، درمان PAD شامل مدیریت و درمان عوامل خطری است که می توانند منجر به حمله قلبی و سکته مغزی شوند، از جمله:
- ترک سیگار
- کنترل دیابت و فشار خون
- کاهش کلسترول و تری گلیسیرید لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL).
- مصرف داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از لخته شدن خون
- زیر نظر پزشک معالجتان، ورزش را به برنامه روزانه خود اضافه کنید.
بهترین راه برای بهبود علائم خفیف تا شدید بیماری شریان محیطی، تمرینات ورزشی است. حدود ۵-۱۰ درصد بیماران مبتلا به این بیماری ایسکمی بحرانی ساق را تجربه می کنند، به طوری که درد آنقدر شدید است که تنها با جراحی بای پس یا سایر روش های جراحی می توانند جریان خون را به حالت طبیعی برگردانند. اما برای اکثر قریب به اتفاق بیماران مبتلا به این بیماری، برنامه ورزشی داده می شود.
دکتر آرش توفیق، جراح و فوق تخصصعروق
