آنوریسم آئورت شکمی ناحیه ای بزرگ شده در قسمت تحتانی رگ اصلی است که خون بدن را تأمین می کند (آئورت). آئورت از قلب از طریق مرکز قفسه سینه و شکم عبور می کند. آئورت بزرگترین رگ خونی در بدن است، بنابراین پارگی آنوریسم آئورت شکمی می تواند باعث خونریزی تهدید کننده زندگی شود، پس درمان خانگی آئورت شکمی کاری بیهوده است شما قبل از اینکه این اتفاق باعث مرگتان شود باید با جراحی آنوریسم آئورت شکمی درمان خود را شروع کنید.
بسته به اندازه آنوریسم و سرعت رشد آن، درمان و انتظار از جراحی متفاوت است.
آنوریسم آئورت شکمی
وقتی دیواره رگها ضعیف میشوند، یک انبساط بالن مانند در آنها ایجاد میشود که آنوریسم نامیده میشود. این مشکل بیشتر در آئورت شکمی رخ میدهد. آئورت شکمی یک رگ مهم است که خون را به سمت پاها میبرد. پاره شدن آنوریسم آئورت شکمی پانزدهمین دلیل اصلی مرگومیر در کشور و دهمین دلیل اصلی مرگومیر در مردان بالای 55 سال است.
علائم آنوریسم آئورت شکمی
آنوریسم آئورت شکمی اغلب بدون علائم به آرامی رشد می کند و تشخیص آنها را دشوار می کند. برخی از آنوریسم ها هرگز پاره نمی شوند. برخی کوچک می مانند و برخی نیز با گذشت زمان گسترش می یابند. اگر آنوریسم آئورت شکمی در حال بزرگ شدن باشد، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- درد عمیق و مداوم در شکم یا کنار شکم
- کمردرد
- نبض در نزدیکی شکم
درصد کمی از بیماران مبتلا به آنوریسم آئورت شکمی علائم زخم روی پا و انگشتان پا را بروز میدهند چون پلاک یا لخته خون متعلق به جایی دیگر از بدنشان در پا و انگشتان پا جمع میشود.
درمان آنوریسم آئورت شکمی
درمان آنوریسم شکمی به اندازه آنوریسم بستگی دارد.
1_ آنوریسم آئورت شکمی کوچک
ریسک پاره شدن آنوریسم آئورت شکمی کوچک (با قطر کمتر از 5 سانتی متر) بسیار پایین است اما باید تحت نظارت باشد.
- باید هر 6 تا 12 ماه یک سونوگرافی انجام شود تا رشد آنوریسم و خطر پارهشدن بررسی شود.
- تغییر سبک زندگی برای کنترل فشار خون و دارو میتواند کمک کننده باشد.
- اگر سیگار میکشید، از جراح عروق خود بخواهید تا یک برنامه ترک سیگار مفید به شما معرفی کند.
- ورزش روزانه هم مفید است.
2_ درمان آنوریسم آئورت صعودی
آنوریسم آئورت شکمی بزرگتر معمولا قطر بیش از 5 تا 5 ونیم سانتی متر را داراست. آنوریسم آئورت شکمی که سریع رشد کند و علامت داشته باشد معمولاً بهبود مییابد. در عمل جراحی باز یک گرافت در رگ قرار داده میشود.
بیشتر بخوانید: آنوریسم آئورت صعودی
درمان آنوریسم آئورت شکمی با جراحی
- جراح عروق قسمت آسیب دیده رگ آئورت را با یک برش در شکم بررسی میکند.
- بسیاری از بیماران به مدت 4 تا 10 روز در بیمارستان بستری میشوند. دوره نقاهت ممکن است تا سه ماه طول بکشد.
درمان آنوریسم آئورت شکمی با استنت گرافت
- دو برش کوچک در کشاله ران ایجاد میشود. جراح عروق با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس، یک دستگاه بسیار کوچک را وارد رگ میکند. این دستگاه برای تقویت دیواره رگ و از بین بردن آنوریسم به کار میرود.
- اکثر بیماران به مدت یک تا سه روز در بیمارستان بستری میشوند. زمان نقاهت کمتر از جراحی باز است.
علت آنوریسم آئورت شکمی
آنوریسم می تواند در هر نقطه از آئورت ایجاد شود، اما بیشتر آنوریسم آئورت در بخشی از آئورت که در شکم شما است رخ می دهد. تعدادی از عوامل می توانند در ایجاد آنوریسم آئورت شکمی نقش داشته باشند، از جمله:
تصلب شرایین
آترواسکلروز هنگامی ایجاد می شود که چربی و سایر مواد روی مخاط رگ جمع شوند.
فشار خون بالا
فشار خون بالا می تواند به دیواره های آئورت آسیب برساند و ضعیف شود.
بیماری های عروق خونی
اینها بیماری هایی هستند که باعث التهاب رگ های خونی می شوند.
عفونت در آئورت
عفونت باکتریایی یا قارچی ممکن است باعث آنوریسم آئورت شکمی شود.
ضربه
به عنوان مثال، حادثه رانندگی می تواند باعث آنوریسم آئورت شکمی شود.
عوامل خطر آنوریسم آئورت شکمی
عوامل خطر آنوریسم آئورت شکمی شامل موارد زیر است:
مصرف دخانیات
سیگار کشیدن قوی ترین عامل خطر آنوریسم آئورت شکمی است که می تواند دیواره های آئورت را تضعیف کند. نه تنها خطر ایجاد آنوریسم آئورت را دارد بلکه پاره شدن رگ آئورت را نیز افزایش می دهد.
افزایش سن
آنوریسم آئورت شکمی اغلب در افراد 65 سال به بالا رخ می دهد.
مرد بودن
مردان بسیار بیشتر از زنان دچار آنوریسم آئورت شکمی می شوند.
سفیدی پوست
افرادی که سفید پوست هستند بیشتر در معرض خطر آنوریسم آئورت شکمی هستند.
سابقه خانوادگی
داشتن سابقه خانوادگی آنوریسم آئورت شکمی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
آنوریسم های دیگر
وجود آنوریسم در رگ خونی دیگر، مانند شریان پشت زانو یا آئورت در قفسه سینه، ممکن است خطر ابتلا به آنوریسم آئورت شکمی را نیز افزایش دهد.
عوارض آنوریسم آئورت شکمی
پارگی در یک یا چند لایه از دیواره آئورت (تشریح آئورت) یا پارگی آنوریسم از عوارض اصلی است. پارگی می تواند باعث خونریزی داخلی تهدید کننده حیات شود. به طور کلی، هرچه آنوریسم بزرگتر شود و سریعتر رشد کند، خطر پارگی آن بیشتر است.
علائم و نشانه های پارگی آنوریسم آئورت می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ناگهانی، شدید و مداوم شکم یا کمر، که می تواند به عنوان احساس پارگی توصیف شود
- فشار خون پایین
- نبض تند
- آنوریسم آئورت همچنین شما را در معرض خطر ایجاد لخته خون قرار می دهد.
اگر لخته خون از دیواره داخلی آنوریسم رد شود و رگ خونی را در جای دیگری از بدن شما جمع کند، باعث درد شده یا جریان خون در پاها، انگشتان پا، کلیه ها و اندام های شکم را مسدود می کند.
آنوریسم کاذب
آنوريسم واقعي (true) تورم رگ هست و همه لايه هاي رگ دور تورم وجود دارند. اگر رگ پاره شود و ساير بافت هاي غير عروقي دور انرا بگيرند و خون را بداخل مجرا برگردانند، تورمي ايجاد مي شود كه به ان انوريسم كاذب مي گویند.
تشخیص آنوریسم آئورت شکمی
اکثر موارد آنوریسم آئورت شکمی هیچ علائمی ندارند و به صورت تصادفی در طول معاینه برای یک بیماری دیگر تشخیص داده میشوند.
# مراجعه به متخصص جراحی عروق
اگر این بیماری در شما تشخیص داده شد، به یک جراح عروق مراجعه کنید.
# تشخیص آنوریسم با تصویربرداری
سونوگرافی یک آزمایش بدون درد، مقرونبهصرفه و بیخطر است و اغلب برای تشخیص و سنجش اندازه آنوریسم آئورت شکمی به کار میرود.
با استفاده از سیتی آنژیوگرافی، اندازه، جایگاه و شدت آنوریسم مشخص میشود. این تست نیاز به اشعه و تزریق یک رنگ کنتراست در رگ دارد. اما سیتی آنژیوگرافی اطلاعات آناتومی ارزشمندی در اختیار پزشک قرار میدهد و به جراح عروق کمک میکند تا بهترین نوع درمان را تعیین کند.
درمان خانگی آنوریسم آئورت شکمی
برای آنوریسم آئورت شکمی، پزشک احتمالاً به شما پیشنهاد می کند که از بلند کردن وسیله های سنگین، وزنه برداری و فعالیت بدنی شدید خودداری کنید تا فشار خون شما بیش از حد افزایش نیابد، که باعث فشار بیشتر آنوریسم شود.
استرس می تواند فشار خون شما را بالا ببرد، بنابراین سعی کنید از درگیری و قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا خودداری کنید. اگر در زندگی خود یک بحران عاطفی را پشت سر می گذارید، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است لازم باشد داروهای شما را تنظیم کند تا فشار خونتان بیش از حد بالا نرود.
درمان دارویی آنوریسم آئورت
درمان دارویی آنوریسم آئورت شکمی به اندازه آن بستگی دارد. اگر کمتر از 5 سانتی متر باشد، پزشک ممکن است ابتدا سعی کند آن را با دارو درمان کند. متخصص عروق ممکن است داروهایی مانند مسدود کننده های بتا و مسدود کننده های کلسیم را برای کاهش فشار خون و آرام سازی رگ های خونی تجویز کنند. این داروها احتمال پارگی یا ترکیدن آنوریسم آئورت شکمی را کاهش می دهند.
قرص ناتا ماید برای چیست؟
ناتا ماید برای کاهش فشار خون بالا (هایپرتانسیون) در بزرگسالان استفاده می شود. اینداپامید یک داروی دیورتیک یا ادرار آور است. علاوه بر این، ناتا ماید عروق خونی را گشاد می کند تا خون راحت تر عبور کند. این کار به کاهش فشار خون کمک می کند.
پیشگیری از آنوریسم آئورت شکمی
حفظ سلامتی، همیشه بهترین نوع پیشگیری از بیماری ها می باشد. برای جلوگیری از آنوریسم آئورت شکمی یا جلوگیری از بدتر شدن آنوریسم آئورت، موارد زیر را انجام دهید:
- سابقه خانوادگی خود را بدانید و با پزشک در میان بگذارید. اگر بیماری آنوریسم آئورت شکمی در شما تشخیص داده شد، به خویشاوندان درجه یک خود در مورد افزایش ریسک بیماری در آنها اطلاع دهید.
- اگر سیگار میکشید، از جراح عروق خود بخواهید تا یک برنامه ترک سیگار مناسب به شما معرفی کند.
- یک رژیم غذایی سالم و کم سدیم را دنبال کنید.
- وزن متناسب خود را حفظ کنید.
- ورزش منظم داشته باشید.
- به طور منظم فشار خون و کلسترول خود را چک کنید.
- از پزشک خود بخواهید تا در صورت لزوم برای کنترل فشارخون یا کلسترول یا رقیق کردن خون به شما دارو دهد.
دکتر آرش توفیق فوق تخصص جراحی عروق