در عمق قفسه سینه، ساختاری به نام زنجیره عصبی سمپاتیک وجود دارد که از بالا تا پایین ستون فقرات قرار گرفته است. این زنجیره، بخشی از سیستم عصبی مسئول برای واکنش “جنگ یا گریز” است. در طول سمپاتکتومی، جراح این زنجیره عصبی را قطع می کند یا می بندد تا از عبور سیگنال های عصبی درون آن جلوگیری کند.
در چه مواردی به جراحی سمپاتکتومی نیاز است؟
از این عمل برای درمان شرایطی به نام هیفرهیدروزیس یا تعریق غیرطبیعی شدید در کف دستها، صورت، زیربغل ها و گاهاً پاها استفاده می شود. از این روش همچنین برای درمان گلگونی صورت، برخی از شرایط درد مزمن و پدیده رینود استفاده می شود. بیماری رینود شرایطی ست که منجر به حساسیت عمیق به دماهای سرد و تغییر رنگ پوست می شود. پس از سمپاتکتومی، مغز دیگر نمی تواند به نواحی درگیر سیگنالهایی برای تعریق، سرخ شدن یا واکنش به سرما ارسال کند. در صورتی که روش های دیگر مانند ضدتعریق ها یا داروها عمل نکنند، از این روش دائمی می توان به عنوان آخرین راه حل استفاده کرد.
خطرات احتمالی جراحی سمپاتکتومی
این جراحی مانند هر عمل جراحی دیگری که نیاز به بیهوشی دارد، خطراتی مانند مشکلات تنفسی یا واکنش به داروهای بی حسی را به دنبال دارد. سایر خطرات احتمالی عبارتند از:
- خونریزی
- عفونت
- درد
- تعریق بیشتر در دیگر نقاط بدن
- سکته یا حمله قلبی در طول جراحی
- ریه فروریخته
- نیاز به اتصال بیشتر به دستگاه تنفس مصنوعی
- ذات الریه
- آسیب به عصب ها یا رگ های خونی در طول جراحی
- ضعف در بازوها
- احساس سوزش در زیر بغل ها
- مشکلی به نام سندرم هورنر، که بر اثر آسیب به عصب ها ایجاد می شود و منجر به افتادگی پلک و مشکلاتی در مردمک چشم می شود.
- در مواردی ممکن است جراحی اثر بخش نباشد
آمادگی برای عمل سمپاتکتومی
از پزشک خود بپرسید قبل از عمل سمپاتکتومی چه کارهایی باید انجام دهید. فهرست زیر اقدامات رایجی هستند که ممکن است از شما در خواست شود آنها را انجام دهید.
- پزشک علاوه بر سؤال کردن در مورد سوابق پزشکی شما، معاینه فیزیکی نیز انجام می دهد تا مطمئن شود شما قبل از عمل در وضعیت سلامتی خوبی به سر می برید. همچنین، ممکن است لازم باشد آزمایش خون و دیگر آزمایشات تشخیصی را انجام دهید.
- پزشک شما توضیحات لازم را در مورد عمل به شما ارائه می دهد و شما می توانید سؤالات خود را از او بپرسید.
- از شما خواسته می شود که فرم رضایت نامه عمل را امضا کنید. فرم را با دقت بخوانید و در صورتی که موضوعی مبهم باشد سؤال کنید.
- اگر به دارو، دستکش لاتکس، یُد، نوارچسب، ماده ی حاجب و مواد بیهوشی (موضعی یا عمومی) حساسیت یا آلرژی دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
- در مورد تمام داروها (تحویزشده یا بدون نسخه) و مکمل های گیاهی مصرفی خود، به پزشک اطلاع دهید. اگر باردار هستید یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید. به پزشک خود بگویید.
- اگر سابقه اختلالات خونریزی دارید یا در حال مصرف داروهای رقیق کننده خون یا آسپرین هستید به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است از شما خواسته شود قبل از عمل، مصرف برخی از این داروها را متوقف کنید.
- در صورتی که سیگاری هستید، برای بهود احتمال بازیابی موفق از جراحی و بهبود سلامت عمومی، هرچه سریعتر سیگار کشیدن را متوقف کنید.
در طول جراحی سمپاتکتومی چه اتفاقی می افتد؟
قبل از جراحی، به شما داروی بی حسی داده می شود تا به خواب عمیقی فرو روید. شما جراحی را احساس نمی کنید یا بعداً آن را به خاطر نمی آورید. جراح، 2 تا 3 برش کوچک روی کنار قفسه ی سینه در پایین زیر بغل ایجاد می کند. سپس ریه به طور موقت کنار زده می شود تا جراح بتواند به زنجیره عصبی در امتداد ستون فقرات دسترسی پیدا کند. سپس جراح یک دوربین فیلمبرداری کوچک و ابزار جراحی را برای مشاهده داخل بدن و انجام جراحی وارد زنجیره عصبی می کند.
بعد، جراح بسته به علائم دقیق شما، زنجیره عصبی را در موقعیت مناسب قطع می کند یا می بندد. جراح با تمام شدن جراحی دوباره ریه را منبسط می کند، دوربین و ابزار را خارج می کند و برش را بخیه می زند. سپس این عمل را در سمت دیگر بدن شما تکرار می کند. تمام جراحی تقریباً یک ساعت طول می کشد. درمورد جزئیات جراحی سمپاتکتومی با پزشک خود صحبت کنید.
بعد از سمپاتکتومی چه اتفاقی می افتد؟
پس از جراحی شما برای نظارت به اتاق ریکاوری منتقل می شوید. فرایند ریکاوری بستگی به نوع جراحی انجام شده و نوع بی حسی شما دارد. نقاط برش به طور مکرر بررسی می شوند. زمانی که از نظر فشار خون، نبض، تنفس و هوشیاری به حالت پایداری دست یافتید به اتاق بخش منتقل می شوید. اکثر افراد روز پس از جراحی می توانند به خانه بروند. شما باید فردی را به همراه داشته باشید تا بتواند شما را به خانه برساند.
پس از عمل می توانید برنامه ی غذایی معمول خود را داشته باشید، مگر اینکه پزشک شما توصیه ی دیگری داشته باشد. تا یک هفته بعد از جراحی ممکن است احساس درد داشته باشید. پزشک شما ممکن است مسکن های همراه با نسخه یا بدون نسخه را توصیه کند. از تیم درمانی خود در مورد نحوه تمیز کردن جای بُرش ها سؤال کنید. از غوطه ور شدن در وان یا رفتن به شنا به مدت 2 هفته خودداری کنید. به احتمال زیاد پس از جراحی می توانید فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید.
اما در ابتدا باید بیشتر مراقب باشید. تا زمان بهبودی بدن خود از برداشتن وسایل سنگین یا انجام ورزش های سخت خودداری کنید. اکثر افراد پس از یک هفته می توانند به محل کار خود برگردند. تمام داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنید و برای پیگیری وضعیت خود در جلسات برنامه ریزی شده توسط پزشک حضور پیدا کنید.
دکتر آرش توفیق فوق تخصص عروق و جراح سرطان
