دیالیز، یک روش درمانی رایج برای بیمارانی ست که کلیه های آنها عملکرد ضعیفی دارند. دستگاه دیالیز، نقش کلیه ها ی ناقص را بر عهده می گیرد و سموم را از خون افراد مبتلا به بیماری کلیوی مرحله نهایی تصفیه می کند. بیماری که برای اولین بار می خواهد تحت دیالیز قرار بگیرد، باید از طریق جراحی، در بدن او یک نقطه دسترسی برای دستگاه دیالیز ایجاد شود. این نقطه معمولاً در بازو یا مچ ایجاد می شود که اغلب اوقات با متصل کردن یک شریان و رگ انجام می شود.
این رویکرد، توسط جراح عروق انجام می شود که تخصص او در درمان سیستم عروقی می باشد. اگر به بیماری کلیوی مرحله نهایی مبتلا هستید و به دیالیز نیاز دارید، باید در بدن شما یک نقطه دسترسی به عروق برای اتصال به دستگاه دیالیز تعبیه شود. یک فیستول شریانی وریدی، نوعی اتصال دیالیز است که بهترین انتخاب محسوب می شود، زیرا به طور کلی دوام بیشتر و مشکلات کمتری دارد.
فیستول دیالیز چیست؟
فیستول دیالیز، نوعی اتصال بین شریان و رگ است که توسط متخصص عروق تعبیه می شود. فیستول معمولاً روی بازو قرار داده می شود، گرچه، در صورت لزوم می توان آن را در پا نیز تعبیه کرد. با فیستول شریانی وریدی، خون از درون شریان مستقیماً وارد رگ می شود و فشار خون و مقدار جریان خون درون رگ را افزایش می دهد. افزایش فشار و جریان خون، باعث بزرگ شدن رگ می شود.
رگ های بزرگ شده، قادر به ارسال مقدار خون ضرورری برای درمان همودیالیز هستند. فیستول دیالیز، برای دیالیز طولانی مدت ترجیح داده می شوند، زیرا نسبت به سایر روش های دسترسی به عروق برای دیالیز، دوام بیشتری دارند، کمتر مستعد عفونت و لخته شدن خون هستند و برای عملکردهای قابل پیش بینی می توان به آنها تکیه کرد.
مزایای استفاده از فیستول دیالیز
- نسبت به دیگر انواع روش های دسترسی به عروق، کارایی طولانی مدت تری خواهند داشت.
- از مواد مصنوعی ساخته نشده است.
- جریان خون ضروری مورد نیاز برای دیالیز مؤثر را فراهم می کند، که می تواند به کاهش مدت زمان درمان کمک کند.
- پایین بودن احتمال عفونت
- نسبت به دیگر روش های دسترسی به عروق، کمتر مستعد لخته شدن خون می باشد.
- به صورت سرپایی و تحت بی حسی موضعی انجام می شود.
- بازگشت سریع به فعالیت های روزمره
فیستول شریانی ورودی چگونه تعبیه می شود؟
اولین مرحله در نصب فیستول دیالیز، ارزیابی رگ های خونی برای اطمینان از سالم بودن آنها جهت پشتیبانی از فیستول می باشد. اولین اقدام در ارزیابی رگ ها، معاینه فیزیکی بازوها می باشد که توسط متخصص عروق انجام می شود. اقدام بعدی شامل استفاده از آزمایش های غیرتهاجمی یا اندک تهاجمی مانند سونوگرافی و احتمالاً آنژیوگرافی برای تعیین اندازه و عمق شریان ها و رگ ها می شود.
این آزمایشات توانایی رگ های شما برای پشتیبانی از فیستول شریانی وریدی را مشخص می کنند. از این آزمایشات اغلب به عنوان نقشه برداری از عروق یاد می شود. زمانی که پزشک تشخیص داد شما گزینه مناسبی برای انجام فیستول شریانی وریدی هستید، باید برای تعبیه فیستول شریانی وریدی، قرارملاقاتی را با پزشک تنظیم کنید.
برای تعبیه فیستول شریانی وریدی، متخصص عروق، برای انتخاب ناحیه اتصال، بی حسی موضعی تزریق می کند. سپس، برش کوچکی ایجاد می کند که به شریان ها و رگ های انتخاب شده، اجازه دسترسی می دهد. سپس بین شریان و رگ یک اتصال برقرار کند. این اتصال باعث می شود خون از شریان به رگ جریان پیدا کند و این جریان خون افزایش یافته، منجر به بزرگ شدن رگ و ضخیم شدن دیواره های رگ می شود. پس از تعبیه فیستول، دو هفته یا بیشتر طول می کشد تا فیستول به نقطه ای برسد که قادر به استفاده برای درمان های همودیالیز باشد.
ریکاوری پس از تعبیه فیستول
تعبیه فیستول شریانی وریدی می تواند به صورت سرپایی انجام شود و نیازی به بستری شدن ندارد. به طور کلی، شما چند ساعت پس از تکمیل این عمل می توانید به خانه بروید. به شما آموزش داده می شود که دستی را که در آن فیستول تعبیه شده بالا نگه دارید، تا التهاب و درد را در نقطه اتصال کاهش دهید. پزشک شما ممکن است برای کمک به کاهش به درد پس از جراحی، مسکن تجویز کند. قبل از رفتن به خانه، در مورد نحوه مراقبت از محل اتصال، دستورالعمل هایی به شما ارائه می شود.
آیا جایگزینی برای روش فیستول دیالیز وجود دارد؟
فیستول شریانی وریدی، بهترین روش برای انجام دیالیز است، زیرا برای بیماران دیالیزی یک راه حل طولانی مدت است و خطر عفونت پایینی را به همراه دارد. با این حال، چندین روش جایگزین نیز وجود دارد. اگر شما رگی ندارید که اندازه آن برای فیستول شریانی وریدی مناسب باشد، با جراحی پیوند بای پس عروق می توان برای شما یک رگ مصنوعی ایجاد کرد. در صورت نیاز فوری به دیالیز، تا پیدا شدن یک راه حل طولانی مدت تر، می توان از یک کاتتر دیالیز استفاده کرد.
