سکته مغزی خفیف یا گذرا (TIA) بر اثر کاهش موقت خونرسانی به بخشی از مغز ایجاد می شود. اختلال در خونرسانی، منجر به عدم اکسیژن رسانی کافی به مغز می شود. این بیماری می تواند مانند سکته مغزی، علائمی ناگهانی همچون اختلال گفتاری و بینایی و نیز بی حسی یا ضعف در صورت، دست ها و بازوها داشته باشد. اما سکته مغزی گذرا به اندازه سکته مغزی طول نمی کشد و اثرات آن فقط از چند دقیقه تا چند ساعت است و ظرف مدت 24 ساعت به طور کامل رفع می شود.
علائم سکته مغزی گذرا (TIA)
علائم اصلی سکته مغزی گذرا را می توان با کلمه ی FAST به خاطر سپرد:
1_ Face (صورت)
صورت فرد به یک سمت کج می شود و ممکن است قادر به لبخند زدن نباشد و یا دهان یا چشم او نیز ممکن است دچار افتادگی شود.
2_ Arms (بازوها)
فرد ممکن است به دلیل ضعف یا بی حسی در یکی از بازوهای خود، نتواند هر دو دست را با هم بلند کند و آنها را در بالا نگه دارد.
3_ Speech (صحبت کردن)
صبحت کردن فرد ممکن است نامفهوم یا گنگ باشد و علی رغم اینکه هوشیار است، ممکن است به طور کلی قادر به صحبت کردن نباشد. این فرد ممکن است حتی در فهم حرف های دیگران نیز دچار مشکل شود.
4_ Time (زمان)
در صورت مشاهده هر یک از این نشانه ها یا علائم، حال زمان آن رسیده که با اورژانس تماس بگیرید، زیرا زمان بسیار مهم است.
چه زمانی باید برای سکته مغزی به پزشک مراجعه کرد؟
در مراحل اولیه سکته مغزی گذرا، نمی توان به طور قطعی گفت که دچار سکته مغزی گذرا شده اید یا سکته کامل. اگر شما یا فرد دیگری، علائم سکته مغزی یا سکته مغزی گذرا را دارید، باید فوراً با اورژانس تماس بگیرید. اگر مشکوک به سکته مغزی گذرا هستید، باید فوراً آسپیرین مصرف کنید. این قرص به پیشگیری از سکته مغزی کمک می کند. زمانی که منتظر رسیدن آمبولانس هستید، حتی اگر علائم شما رفع شوند، هنوز باید در بیمارستان تحت نظر قرار بگیرید.
شما ظرف 24 ساعت پس از شروع علائم، باید به متخصص مراجعه کنید. سکته مغزی گذرا، یک علامت هشدار دهنده است که ممکن است در آینده ی نزدیک دچار سکته مغزی کامل شوید و آزمایشات به پزشکان کمک می کنند که بهترین راه برای کاهش احتمال وقوع این اتفاق را پیدا کنند.
اگر فکر می کنید قبلا دچار سکته مغزی گذرا شده اید، اما علائم آن از بین رفته اند و در آن زمان به پزشک مراجعه نکرده اید، فوراً باید با پزشک قرار ملاقاتی داشته باشید. او می تواند شما را برای بررسی های بیشتر به بیمارستان ارجاع دهد.
علت سکته مغزی گذرا (TIA)
در طول یک سکته مغزی گذرا، رگ هایی که خون غنی از اکسیژن را به مغز می رسانند، مسدود می شوند. این انسداد معمولاً بر اثر یک لخته خونی می باشد که در هر جای دیگری از بدن تشکیل می شود و به رگ های خونی تأمین کننده مغز منتقل می شوند، گرچه، این انسداد ممکن است به علت قطعه ای از مواد چربی یا حباب های هوا باشد. عوامل خاصی می توانند احتمال ابتلا به سکته مغزی گذرا را افزایش دهند که عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- چاقی بیش از حد
- سطوح کلسترول بالا
- مصرف زیاد الکل
- ابتلا به نوع خاصی از ضربان قلب نامنظم به نام فیبریلاسیون دهلیزی
- ابتلا به دیابت
درمان سکته مغزی گذرا (TIA)
با اینکه علائم سکته مغزی گذرا ظرف مدت چند دقیقه یا چند ساعت رفع می شوند، برای کمک به جلوگیری از یک حمله دیگر یا وقوع سکته مغزی کامل در آینده نزدیک، باید تحت درمان قرار بگیرید. درمان مناسب بستگی به وضعیت فردی شما مانند سن و سوابق پزشکی دارد. به احتمال زیاد به شما توصیه می شود که با اصلاح سبک زندگی خود می توانید احتمال سکته را کاهش دهید و برای درمان علت سکته مغزی گذرا برای شما دارو تجویز می شود.
در برخی موارد، ممکن است به نوعی جراحی به نام اندارترکتومی کاروتید نیاز باشد تا شریان های کاروتید شما باز شوند. شریان های کاروتید، رگ های خونی اصلی هستند که خون را به مغز می رسانند.
جلوگیری از سکته مغزی گذرا
یک سکته مغزی گذرا اغلب اوقات نشانه ی یک سکته ی دیگر می باشد و در آینده ی نزدیک، احتمال وقوع یک سکته مغزی کامل و خطرناک در شما بیشتر است. بدون در نظر گرفتن اینکه در گذشته دچار سکته مغزی گذرا یا کامل شده اید، چندین روش وجود دارد که می توانید احتمال وقوع یک سکته مغزی دیگر را در آینده کاهش دهید. این روش ها عبارتند از:
- حفظ یک وزن سالم
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش منظم
- محدود کردن الکل
- سیگار نکشیدن
دکتر آرش توفیق فوق تخصص جراحی عروق در تهران