آمبولی شریانی، یک توده لخته خون است که از طریق شریان (سرخرگ) ها در بدن حرکت کرده و در جایی متوقف می شود. این وضعیت می تواند جریان خون را مسدود و یا خونرسانی به اندام را محدود کند. آمبولی معمولا مغز، قلب، ریه ها، بازوها، ساق پا و پاها را درگیر می کند. به طور کلی، آمبولی هر چیزی است که مانع جریان خون در عروق شود. در این مقاله قصد داریم به امبولی پا بپردازیم.
به لخته خون، ترومبوز نیز گفته می شود. یک توده لخته خون می تواند چندین آمبولی ایجاد کند. ممکن است بخشی از لخته خون جدا شده و در قسمت های دیگر بدن گیر کند. مسدود شدن شریان می تواند منجر به آسیب بافتی و یا از بین رفتن اندامی شود که توسط آن شریان خونرسانی می شود. به همین دلیل، آمبولی شریانی یک وضعیت خطرناک است و برای جلوگیری از بروز آسیب دائمی، باید فورا درمان شود.
علت ایجاد آمبولی شریانی پا
عوامل زیادی ممکن است باعث آمبولی پا شوند. یکی از دلایل اصلی آن، آسیب به عروق در اثر بیماری یا سایر اختلالات می باشد. فشار خون بالا نیز ممکن است خطر بروز آمبولی را افزایش دهد، بطوریکه منجر به تضعیف دیواره ی شریان ها شده و در نتیجه، تجمع خون و تشکیل لخته آسان تر می شود. از دیگر علت های رایج لخته شدن خون عبارت اند از:
- سیگار کشیدن
- تصلب شرایین (سخت شدن شریان ها) به دلیل کلسترول بالا
- عمل جراحی که بر گردش خون موثر باشد
- آسیب به عروق
- بیماری قلبی
- فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی ریتم سریع و نامنظم ضربان قلب)
علائم آمبولی پا
علائم این عارضه بستگی به محل استقرار آمبولی دارد. در صورت بروزعلائم، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرد. بعد از ایجاد آمبولی پا، ممکن است برخی از علائم زیر در پاهای خود حس کنید:
- سردی پا
- فقدان نبض در پا
- فلج عضو (پا)
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی
- درد یا اسپاسم عضلات
- پوست رنگ پریده
- احساس ضعف
⚠️این علائم به احتمال زیاد نامتقارن هستند و فقط در سمتی از بدن که آمبولی دارد ظاهر می شوند. در صورتی که آمبولی درمان نشده و یا بدتر شود، ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:
- زخم (زخم باز)
- ریزش پوست (پوست پوستی شدن)
- مرگ بافت
تشخیص آمبولی شریانی پا
برای تشخیص، ابتدا ممکن است پزشک کاهش ضربان قلب را بررسی کند. زیرا فقدان نبض به طور موضعی، می تواند نشان دهنده مرگ بافت باشد. پزشک همچنین ممکن است از آزمایشات تشخیصی و تصویربرداری برای یافتن آمبولی در بدن استفاده کند. آزمایشات رایج عبارت اند از:
آنژیوگرافی:
برای بررسی اختلالات عروق خونی
سونوگرافی داپلر:
برای تصویر برداری از جریان خون
MRI:
عکسبرداری از بدن برای تعیین محل لخته های خون
آیا آمبولی پا درمان دارد؟
درمان آمبولی به اندازه و محل لخته خون بستگی دارد. روش های درمانی می تواند شامل دارو درمانی، جراحی و یا هر دو روش باشد. هدف نهایی درمان، تجزیه لخته خون و بازگرداندن گردش خون به حالت طبیعی در پا است:
1- دارو درمانی
داروهای مورد استفاده برای درمان آمبولی شریانی پا عبارت اند از:
- داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش احتمال ایجاد آمبولی
- داروهای ترومبولیتیک برای از بین بردن آمبولی هایی که در بدن وجود دارد
- داروهای ضد درد داخل وریدی
2_ آنژیوپلاستی
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا هستند؟
عوامل مختلفی در ارتباط با سبک زندگی می تواند احتمال ابتلا به آمبولی شریانی را افزایش دهد. از جمله:
- مصرف دخانیات
- فشار خون بالا
- عمل جراحی که به تازگی صورت گرفته باشد
- بیماری قلبی
- رژیم غذایی حاوی کلسترول بالا
- ضربان قلب سریع غیرطبیعی
- چاقی
- سبک زندگی بی تحرک
- سن بالا
پیشگیری از آمبولی شریانی
برای بهبود گردش خون و پیشگیری از بروز آمبولی شریانی، رعایت موارد زیر ضروری است:
- اجتناب از مصرف سیگار
- پرهیز از خوردن غذاهای سرشار از چربی و کلسترول
- ورزش منظم