در علم پزشکی، به وجود لخته ی خون در ریه اصطلاحاً آمبولی ریوی گفته می شود. ریوی اصطلاح پزشکی برای مسائل مربوط به ریه می باشد و آمبولی به لخته ی خونی اشاره دارد که حرکت کرده و در شریان های ریه قرار گرفته است. وجود لخته ی خون در رگ، شرایطی شایع و جدی است که در صورت درست درمان نشدن می تواند کُشنده باشد.
لخته ی خون در رگ چگونه به ریه می رسد؟
این شرایط زمانی اتفاق می افتد که در یکی از رگ های ریه یک لخته ی خونی تشکیل شود. خون باید از طریق رگ ها به قلب باز گردد. خون از قلب به ریه ها پمپاژ می شود تا اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند. لخته ی خون در پا ممکن است شکسته شود و از طریق رگ ها به سمت قلب برود. سپس لخته از طریق قلب به شریان های ریه ها می رود و در آنجا گیر می افتد و می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد.
لخته ی خون در ریه چرا تشکیل می شود؟
همانطور که پیش از این گفته شد، لخته های خونی معمولاً قبل از رفتن به ریه، در رگ های پاها تشکیل می شوند. عوامل زیادی ممکن است منجر به این اتفاق شوند. این عوامل شامل:
- آسیب
- ضربه به پا
- بی حرکتی
- بیماری مداوم
- بستری شدن در بیمارستان
- سرطان
- مصرف داروهای خاصی همچون هورمون ها
- قرص های ضدبارداری
آیا لخته خون در ریه خطرناک است؟
زمانی که لخته ی خون در ریه ها به دام می افتد، ممکن است عواقب مختلفی را به دنبال داشته باشد. لخته ی خون می تواند فشار به سمت راست قلب را افزایش دهد و به سادگی منجر به نارسایی در سمت راست قلب شود. اگر لخته ی خون در رگ به اندازه کافی بزرگ باشد، می تواند منجر به افت فشار خون شدید، ضربان قلب کُشنده، مشکلات اکسیژن رسانی به قلب و حتی مرگ شود.
علائم لخته ی خون در ریه
علائم شایع لخته ی خون در رگ شامل تنگی نفس، دردی در قفسه سینه که با تنفس تشدید می شود، علائمی که با فعالیت تشدید می شوند، بیهوشی و احساس از نفس افتادن می شود. همانطور که پیش از این ذکر شد، لخته ی خون قبل از رسیدن به ریه، در رگ های پا تشکیل می شود. این شرایط می تواند منجر به ورم پا، قرمزی، گرفتگی و درد شود.
اگر علائم لخته خون در ریه را داشته باشم راه حل چیست؟
زمانی که بیمار مشکوک به لخته ی خون در ریه باشد، باید برای بررسی شرایط به اورژانس فرستاده شود. بهترین و رایج ترین آزمایشی که انجام می شود، نوعی سی تی اسکن به نام سی تی آنژیوگرافی ریوی می باشد. ای آزمایش نه تنها وجود لخته ی خونی در رگ، بلکه اطلاعاتی را در مورد وسعت لخته به ما ارائه می دهد.
همچنین ممکن است اکوکاردیوگرافی قلب انجام شود تا اطلاعاتی را در مورد نحوه واکنش سمت راست قلب به لخته نشان دهد. علاوه بر این، آزمایشات خون (مانند تروپونین و دی دایمر) و اسکن های سونوگرافی پا می تواند اطلاعات مهمی را در اختیار پزشک قرار دهد.
درمان لخته ی خون در ریه
در برخی از موارد، لخته خون در ریه ها بسیار بزرگ است و برای زنده نگه داشتن فرد، نیاز به درمان اورژانسی جدی است. این شرایط، آمبولی ریوی پرخطر یا وسیع نامیده می شود و بیماران در معرض مرگ ناگهانی یا شوک شدید هستند. برای درمان یک لخته ی خون وسیع در ریه ممکن است از داروهای لخته شکن، جراحی قلب باز، جراحی کم تهاجمی یا دستگاه تنفس مصنوعی استفاده شود.
برای لخته هایی که پر خطر نیستند، اما به اندازه کافی بزرگ اند باز هم ممکن است به درمان هایی مانند داروهای لخته شکن یا رویکردهای کم تهاجمی نیاز باشد. در اکثر موارد لخته ی خون در ریه، درمان اصلی داروهای رقیق کننده خون باشند. مدت زمان مصرف این داروها با توجه به شرایط از 6 ماه تا تمام عمر می باشد. در ابتدا علت لخته ی خون باید شناسایی شود تا به درستی تحت درمان قرار گیرد.
دکتر آرش توفیق، جراح و فوق تخصص عروق در تهران
