مغز بدون شک حیاتی ترین عضو بدن انسان است و به همین دلیل آسیب پذیرترین عضو نیز هست. لخته شدن خون در مغز شما می تواند منجر به خطرات جدی مانند سکته یا حمله ی مغزی شود. بنابراین بیایید علائم تشکیل لخته در مغز، تشخیص و درمان آن را بررسی نماییم تا به شما در درک این بیماری پیچیده کمک کنیم.
علت تشکیل لخته ی خون در مغز چیست؟
زمانی که خون در مغز شما جریان نداشته باشد، لخته ی خون مغزی به وجود می آید. خون حاوی عناصر ضروری مانند سلول ها، مواد مغذی، گازها و پروتئین است که به طور مداوم (مانند یک سیستم بزرگراهی تو در تو و پیچیده) در دستگاه گردش خون، جریان دارد.
حال اگر انسدادی وجود داشته باشد، خون به لخته شدن و تشکیل ترومبوز تمایل خواهد داشت. این ترومبوز (لخته ی خون) ممکن است در نهایت رها شده و سپس مانند جریان بزرگی از خون وارد سیستم گردش خون شود و در این فرآیند آمبولی ایجاد کند. در این مرحله، تشکیل ترومبوز و جریان آمبولی به مغزتان می تواند باعث ایجاد علائم ناخوشایند مختلفی در بدن شما شود.
سکته ی مغزی زمانی اتفاق می افتد که لخته ی خون به اندازه ای بزرگ می شود که نهایتاً جریان خون به بخش هایی از مغز را قطع کند و در نهایت مواد مورد نیاز مغز از طریق خون تأمین نمی شوند. این امر باعث می شود که بافت های خاص مغز آسیب دیده و یا از بین بروند.
علائم رایج لخته خون در مغز
تشخیص این که چه زمانی یک فرد در شرف مواجهه با سکته ی مغزی است یا آن را تجربه کرده، نسبتاً آسان است. شاخص های کلیدی خاصی را می توان برای فهمیدن این که آیا یک فرد از لخته ی خون در مغز رنج میبرد یا خیر، استفاده کرده و او را تحت مراقبت فوری پزشکی قرار داد. در اینجا برخی از علائم لخته شدن خون در سر را شرح می دهیم در صورت مشاهده ی این علائم در خود و اطرافیان باید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید:
- تاری و سیاه شدن دید یکی از نشانه های اولیه ی سکته ی مغزی قریب الوقوع است. ممکن است تاری دید ناگهانی یا دو بینی را در یک یا هر دو چشم خود تجربه کنید.
- اختلال در گفتار یکی دیگر از علائم خطری است که نشان دهنده ی وقوع سکته مغزی و تشکیل لخته ی خون در مغز است. در صحبت کردن با مشکل مواجه خواهید شد یا ممکن است کلمات را مبهم بیان کرده و نامفهوم صحبت کنید.
- اگر در جریان خون شما ترومبوز یا آمبولی ایجاد شود، ممکن است در خوردن یا نوشیدن و حتی بلعیدن غذا ها با مشکل مواجه شوید. همچنین احتمال دارد که غذا وارد نای شود و احساس خفگی پیدا کنید.
- سردردهای ناگهانی از نشانه های طبیعی خطر مغزی احتمالی است. همچنین ممکن است این سردردها با علائم دیگری مانند احساس گیجی و منگی یا حالت تهوع همراه باشند.
- احتمال دارد در حین سکته ی مغزی دچار فلج شدن شدید یک طرف بدن یا یکی از اعضای بدن خود شوید؛ به عنوان مثال، ممکن است یک طرف دهان شما یا هر یک از اندام های زیرین (پاها و بازوها) و غیره فلج شوند.
- ممکن است در زمان سکته ی مغزی قسمتی از بدن شما فلج شود و توانایی راه رفتن یا حرکت کردن نداشته باشید. زمانی که مغز شما در سطح طبیعی خود کار نکند، ممکن است حس تعادل و هماهنگی در بدنتان را از دست بدهید.
چگونه لخته خون در مغز را از بین ببریم؟
سکته ی مغزی سخت و طاقت فرسا است و تقریباً همیشه بیمار را در وضعیت اضطراری قرار می دهد. در این موقعیت باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشید؛ زیرا با درمان سریع، احتمال زنده ماندن و بهبودی بسیار بیشتر است. مراقبت های پزشکی فوری می تواند به شما کمک کند تا شانس بهتری برای نجات یافتن از این وضعیت داشته باشید.
سکته ی مغزی و تشکیل لخته ی خون در مغز شما یک مسئله ی جدی است. برای جلوگیری از هرگونه خطر حاد سلامتی ناشی از این مسئله، باید فوراً تحت نظر قرار بگیرید. اگر با هر یک از علائم ذکر شده در این مقاله مواجه هستید، باید به دنبال کمک پزشکی مناسبی باشید. در نتیجه، تنها یک واکنش سریع پزشکی می تواند بیمار سکته ی مغزی را از فلج کل یا قسمتی از بدن خود و یا حتی مرگ او نجات دهد!
چگونه سکته ی مغزی را تشخیص دهیم؟
تشخیص آن با معاینه ی فیزیکی کامل بیمار توسط پزشک شروع می شود. در ادامه می توان فشار خون و ضربان قلب بیمار را بررسی کرد. برای این که بفهمیم که مغز در سطح طبیعی خود کار می کند یا خیر، هماهنگی دست و چشم بیمار به طور کامل تحت نظر قرار می گیرد. همچنین، تمام علائم ذکر شده ی بالا که مربوط به لخته شدن خون در مغز هستند، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
پس از تکمیل این موارد، پزشک ممکن است اقدام به انجام آزمایش خون و آزمایش های تصویر برداری از بیمار برای تعیین نوع سکته ی مغزی کند. در آزمایش خون، سطح الکترولیت و پلاکت خون بررسی می شود. آزمایش های تصویر برداری نیز شامل سونوگرافی کاروتید (برای تشخیص پلاک های حاصل از چربی)، آنژیوگرام (برای بررسی وجود هر گونه انسداد در رگ های خونی)، سی تی اسکن و ام آر آی است.
دکتر آرش توفیق جراح و متخصص عروق در تهران