آئورت، بزرگترین شریان در بدن است که خون را از قلب به قفسه سینه و شکم حمل می کند. بسیاری از شریان ها از آئورت می آیند تا خون را برای دیگر بخش های بدن تأمین کنند. تقریباً در لگن، آئورت به دو شریان ایلیاک تقسیم می شود که هر کدام به یکی از پاها می روند.
علت تکان خوردن چیزی در شکم یا نبض زدن شکم؟
دلیل نبض شکم یا علت تکان خوردن چیزی در شکم، در اکثر مواقع نشانه وجود مشکل در شریان آئورت یا بعبارتی آنوریسم آئورت در قسمتی است که آئورت از شکم رد میشود. این علامت همیشه جای نگرانی ندارد اما در صورت داشتن علائمی که در ادامه بیان میکنیم مراجعه به پزشک الزامی میباشد.
آنوریسم آئورت شکمی چیست؟
آنوریسم آئورت شکمی، زمانی رخ می دهد که دیواره رگ خونی ضعیف می شود و بیرون می زند. در آئورت، این باد کردن باعث ضعیف تر شدن دیواره و احتمالا ترکیدن آن می شود. هر شریانی ممکن است دچار آنوریسم شود، اما احتمال وقوع آنوریسم در آئورتی که از شکم عبور می کند، بیشتر است. این مشکلات، آنوریسم های آئورت شکمی نیز نامیده می شوند.
علائم آنوریسم آئورت شکمی چیست؟
به طور کلی ایجاد شدن آنوریسم چند سال طول می کشد و بروز علائم در طول این مدت زمان، به ندرت اتفاق می افتد. شما در صورت بروز علائم، ممکن است یک یا چند مورد زیر را تجربه کنید:
- احساس نبض زدن در شکم خود که شبیه به ضربان قلب است.
- درد در شکم یا پایین کمر
برای درمان آنوریسم یا نبض شکم به چه دکتری مراجعه کنیم؟
جراح عروق بهترین گزینه برای درمان مشکلات مربوط یه بیماری های آئورت است.
علت ایجاد آنوریسم آئورت شکمی چیست؟
در اکثر موارد، علت دقیق ایجاد آنوریسم در آئورت مشخص نیست. هم مردان و هم زنان در هر سنی ممکن است دچار آنوریسم شوند. گرچه، این شرایط در مردان، افرادی با فشار خون بالا و افراد بالای 65 سال شایع تر است. دیواره آئورت در حالت طبیعی چند لایه بافت محافظ دارد. وقتی که سن افراد بیشتر می شود، آنها ممکن است مقداری از این بافت را از دست بدهند.
ژنتیک نیز نقش مهمی در آنوریسم دارد، چرا که اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما (والدین، برادر یا خواهر) سابقه ی آنوریسم دارد، احتمال ابتلای شما به آنوریسم آئورت شکمی افزایش پیدا می کند. عوامل خطر دیگری که احتمال ابتلا به آنوریسم را افزایش می دهند، عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- آمفیزم
- چاقی
مطابق با آمار، از هر 100 مرد بالای 65 سال، 4 نفر دچار آنوریسم آئورت شکمی می شوند و تقریباً از هر 100 نفر، 1 نفر دچار آنوریسم بزرگی می شود که نیاز به عمل جراحی دارد. آنوریسم ها در زنان تقریباً 6 برابر نادرتر هستند. مردان 65 سال به بالا باید از طریق برنامه غربالگری آنوریسم آئورت شکمی تحت بررسی قرار بگیرند.
این غربالگری با استفاده از اسکن سونوگرافی شکم انجام می شود. این آزمایش، سریع و بدون درد است و شبیه به اسکن هایی است که در زنان باردار برای نشان دادن تصویر جنین انجام می شود. این اسکن، آنوریسم (در صورت وجود) و اندازه آن را نشان می دهد و نتیجه آزمایشات فوراً به مردان ارائه می شود.
آنوریسم چگونه تشخیص داده می شود.
اکثر موارد آنوریسم آئورت شکمی، هیچ علائمی ندارند و به طور اتفاقی کشف می شوند. انجام یک آزمایش روتین توسط پزشک یا اسکن انجام شده برای موارد دیگر، ممکن است وجود آنوریسم را نشان دهد. در برخی موارد، بیماران متوجه نبضی غیرطبیعی در شکم خود می شوند. زمانی که که آنوریسم کشیده می شود، موجب درد در کمر یا شکم می شود. وقتیکه مردان به سن 65 سال می رسند، باید آزمایشات غربالگری خود را انجام دهند.
نتایج احتمالی غربالگری آنوریسم آئورت
1_ طبیعی (بدون آنوریسم)
قطر آئورت کمتر از 3 سانتی متر – اکثر مردانی که نتیجه طبیعی دارند، نیازی به اسکن های بیشتر ندارند.
چرا باید آنوریسم من به طور منظم بررسی شود؟
هرچه اندازه آنوریسم بزرگتر شود، احتمال بروز خطرات جدی بیشتر است. بسیاری از آنوریسم های آئورت شکمی در انتهای آئورت اتفاق می افتند. در این موقعیت، آنها بدون هیچ گونه علائمی می توانند بزرگتر شوند. اکثر آنوریسم ها سالانه با سرعت تقریباً 3 میلی متر به طور آهسته رشد می کنند. گرچه، احتمال سریعتر رشد کردن آنوریسم های بزرگتر، بیشتر است. بنابراین زمانی که آنوریسم آئورت شکمی بزرگتر می شود، اسکن ها باید در فواصل کمتری انجام شوند. اگر آنوریسم بزرگتر شود، احتمال نشت یا پارگی آن بدون هیچ هشداری افزایش پیدا می کند.
احتمال پاره شدن آنوریسم کوچک چقدر است؟
احتمال پارگی آنوریسم های کوچک بسیار پایین است. برای آنوریسم هایی که اندازه قطر آنها کمتر از 5.5 سانتی متر است، احتمال پارگی کمتر از 1 درصد است. وقتی که آنوریسم ها بزرگتر از 5.5 سانتی متر می شوند، احتمال پارگی افزایش پیدا می کند و معمولاً در این اندازه است که عمل جراحی انجام می شود.
احتمال پارگی آئورت با هر اندازه ای در افراد سیگاری، افراد مبتلا به فشار خون بالا و افراد دارای سابقه ی خانوادگی آنوریسم آئورت شکمی افزایش پیدا می کند. احتمال خطر جراحی آنوریسم آئورت برای افراد مختلف، متفاوت است، بنابراین تصمیم برای عمل باید توسط تیم جراحی عروق به دقت بررسی شود و باید تمام جزئیات عمل را با شما و خانوادتان در میان بگذارند.
در صورت ابتلا به آنوریسم باید چه مورادی را رعایت کنم؟
اگر به شما گفته شده که آنوریسم دارید، نیازی نیست که فعالیت های روزانه خود را محدود کنید. تحرک، بلند کردن اجسام سنگین و ورزش، صدمه ای به آنوریسم شما نمی رساند.
اگر علائم جدیدی داشته باشم، چه کارهایی باید انجام دهم؟
اگر شروع ناگهانی درد شدید شکمی یا کمر درد را تجربه کنید که با دردهای قبلی شما فرق دارد، ممکن است دچار نشت آنوریسم آئورت شکمی شده باشید یا در معرض پارگی آنوریسم آئورت باشید. در صورت تجربه ی هر یک از این علائم، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و به مسئول کنترل بگویید ک آنوریسم آئورت شکمی دارید و فوراً باید به بیمارستان منتقل شوید. از رانندگی کردن تا بیمارستان خودداری کنید.
پیشگیری از آنوریسم آئورت
عوامل خطری که احتمال ابتلا به آنوریسم آئورت را افزایش می دهند موارد زیر هستند:
1_ فشار خون بالا
فشار خون بالا یک عامل خطر شناخته شده برای پارگی آنوریسم است. چکاپ منظم فشار خون، حداقل هر 6 ماه یکبار از اهمیت زیادی برخورداری است. اگر برای فشار خون بالای شما دارو تجویز شده، باید طبق دستورالعمل پزشک آن را مصرف کنید.
2_ دیابت
اگر به دیابت مبتلا هستید باید سطوح قندخون شما به خوبی کنترل شوند.
3_ کلسترول خون (مواد چربی در خون)
شما باید یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و سعی کنید اضافه وزن خود را کم کنید. کاهش سطح کلسترول در خون بسیار مهم است. به شما توصیه های لازم برای این کار داده می شود. در صورت لزوم پزشک می تواند شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد. پزشک ممکن است برای پایین آوردن سطح کلسترول، داروی استاتین و برای کمک به جلوگیری از تشکیل لخته های خونی، داروی آسپرین با دوز پایین برای شما تجویز کند.
دکتر آرش توفیق جراح عروق در تهران
