بیماری شریان کاروتید، یا تنگی شریان کاروتید، به معنی باریک شدن عروق گردن است که معمولاً به دلیل رسوب چربی ایجاد شده و رگ های خونی که اکسیژن و خون را به مغز شما میرساند را مسدود میکند. این مشکل می تواند با تجویز دارو و تغییر سبک زندگی یا استنت گذاری درمان شود، و در صورت درمان نشدن نیز سکته مغزی بهمراه دارد.
تنگی کاروتید چیست؟
گرفتگی عروق کاروتید بیماری است که در آن یک ماده مومی به نام پلاک در داخل شریان های کاروتید ایجاد می شود. دو شریان کاروتید معمولی، در هر طرف گردن وجود دارد که هر کدام از آن ها به شریان های داخلی و خارجی کاروتید تقسیم می شوند.
دو شریان کاروتید در دو طرف گردن هستند که خون غنی از اکسیژن را از قلب به مغز حمل می کنند. این شریان ها خون را به قسمت بزرگ مغز می رسانند. درصورتی که پلاک هایی در درون این شریان ها ایجاد شود عارضه گرفتگی عروق کاروتید رخ می دهد در نتیجه خونرسانی به مغز را با اختلال روبرو می کند.
تصلب شریان به دلیل تجمع کلسترول، چربی و دیگر مواد موجود در جریان خون مانند سلول‌های التهابی، مواد زائد سلولی، پروتئین و کلسیم در رگها ایجاد می‌شود. در گذر زمان، این مواد به دیواره‌های رگ می‌چسبند و با هم ترکیب می‌شوند و ماده‌ای به نام پلاک تشکیل می‌دهند. ایجاد پلاک می‌تواند به باریک یا مسدود شدن شریان کاروتید منجر شود. اگر این وضعیت پیشرفته شود، می‌تواند فرد را در خطر سکته قرار دهد.
علائم گرفتگی عروق گردن چیست؟
ممکن است گرفتگی عروق گردن با سر درد، درد شدید در گردن که تا شانه‌ها و بازوان کشیده می‌شود و اختلال در حرکت گردن به چپ و راست باشد. این علائم ممکن است از چند روز تا حداکثر یک هفته باقی بمانند. درد گردن ممکن است از نظر شدت، خفیف تا متوسط بوده یا حتی می‌تواند دردی کاملاً ناتوان کننده داشته باشد.
اولین نشانه ها و علائم گرفتگی عروق می تواند از دوران نوجوانی شروع شود. اغلب تا زمانی که پلاک تشکیل شود یا جریان خون بسیار محدود شود، هیچ علائم گرفتگی عروق قابل تشخیص نمی باشد. معمولا چند سال طول می کشد تا علائم گرفتگی عروق، خود را نشان بدهند. علائم گرفتگی عروق بستگی به آن دارد که کدام شریان ها آسیب دیده باشند.
علائم ناشی از تنگی عروق کاروتیدی می‌تواند مشابه با بسیاری دیگر از مشکلات و بیماری‌های دیگر باشد. بنابراین همیشه با مشاهده ی هر علامت یا نشانه‌ی مشکوک با پزشک مشورت کنید.
بیماری شریان کاروتید در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارد. بیماری ممکن است تا مدت‌ها بدون نشانه ادامه یابد تا زمانی که آنقدر پیشرفته شود که مغز نتواند خون کافی دریافت کند و منجر به سکته مغزی شود.
علائم سکته مغزی موارد زیر هستند:
- کرختی یا ضعف ناگهانی در صورت یا دست و پا، اغلب تنها در یک قسمت از بدن
- ناتوانی ناگهانی در صحبت کردن یا ادراک
- ناتوانی ناگهانی در بینایی در یک یا هردو چشم
- گیجی ناگهانی یا از دست دادن تعادل
- سردرد شدید ناگهانی بدون هیچ دلیلی
رگ کاروتید کجاست؟
دو سرخرگ کاروتید در سمت راست و چپ گردن وجود دارد. به صورت عمومی سرخرگ کاروتید مشترک راست از سرخرگ براکیوسفالیک و سرخرگ کاروتید مشترک چپ از قوس آئورت جدا می شوند.
هر سرخرگ کاروتید مشترک به دو سرخرگ کاروتید داخلی و خارجی تقسیم می شود که سرخرگ کاروتید درونی باعث خونرسانی به نواحی پیشین مغز می‌گردد.
علت گرفتگی کاروتید چیست؟
بیماری شریان کاروتید به دلیل تجمع پلاک در شریان‌هایی ایجاد می‌شود که خون را به مغز می‌رسانند. پلاک به معنای تکه‌های کلسترول، کلسیم، بافت فیبری و دیگر سلول‌هایی است که در مکان‌های میکروسکوپی درون رگ جمع می‌شوند. این فرایند را تصلب شرایین می‌نامند.
شریان‌های کاروتید که با پلاک مسدود شده‌اند سخت و باریک می‌شوند. شریان‌های کاروتید مسدود نمی‌توانند اکشیژن و مواد مغذی را به ساختارهای حیاتی مغز که مسئول کارکرد روزانه ما هستند ارسال کنند.
درمان گرفتگی عروق کاروتید گردن
با درمان سریع و به موقع، گرفتگی و اختلال شریان کاروتید می توانید از بروز سکته مغزی پیشگیری کنید.
از جمله مهم ترین روش های درمان این اختلال، میتوان به اصلاح سبک زندگی، مصرف دارو و درمان گرفتگی کاروتید بوسیله جراحی اشاره کرد.
بیماری شریان کاروتید به روش‌های زیر درمان می‌شود:
- تغییرات در سبک زندگی
- مصرف دارو
- عمل‌های جراحی
تغییرات در سبک زندگی
برای جلوگیری از پیشرفت بیماری شریان کاروتید، پزشکان این تغییرات در سبک زندگی را پیشنهاد می‌دهند:
- ترک سیگار و دیگر فراورده‌های تنباکو
- کنترل فشار خون، کلسترول، دیابت و بیماری قلبی
- چکاپ منظم از سوی پزشک
- چک کردن چربی خون و درمان در صورت لزوم با هدف ال‌دی‌ال کمتر از 100 و اچ‌دی‌ال بالای 45. بسته به ریسک فاکتورهای دیگر یا سابقه بیماری، ممکن است پزشک این مقادیر را تغییر دهد.
- مصرف غذاهایی که چربی اشباع، کلسترول و سدیم بالا دارند
- رسیدن به وزن ایده آل و حفظ آن
- ورزش منظم، حداقل 30 دقیقه در اکثر روزهای هفته
- محدود کردن مصرف الکل
دارو درمانی برای تنگی کاروتید
داروهای ضد پلاکت
تمامی بیمارانی که بیماری شریان کاروتید دارند باید برای کاهش ریسک سکته مغزی و دیگر مشکلات قلبی-عروقی داروهای ضدپلاکت مصرف کنند. معمول‌ترین داروی ضدپلاکت آسپرین است.
دیگر داروها که مانع از چسبیدن پلاکت‌ها به یکدیگر می‌شود شامل کلوپیدوگرل و دیپیریدامول هستند که ممکن است به تنهایی یا همراه با آسپرین تجویز شوند تا ریسک سکته مغزی را کاهش دهند. در برخی موارد، یک داروی ضدانعقاد خون مانند وارفارین هم ممکن است برای رقیق کردن خون و کاهش ریسک لخته‌های خونی تجویز شود.
فعال کننده بافتی پلاسمینوژن
دارویی است که لخته‌های خون را حل میکند و سازمان غذا و داروی آمریکا آن را برای درمان سکته‌های مغزی ناشی از لخته‌های خونی (ایسکمیک) تأیید کرده است. هشتاد درصد تمامی سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند. این دارو اگر کمتر از سه ساعت پس از شروع علائم سکته مغزی مصرف شود مؤثر است.
درمان گیاهی گرفتگی عروق گردن
راه حل های طبیعی از جمله راه حل ما برای رفع گرفتگی رگها و کنترل فشار خون شما وجود دارد.
با آب لیمو، سرکه سیب و عسل شما قادر خواهید بود گرفتگی رگها را به راحتی و به طور سالم از بین ببرید و فشار خون را کنترل کنید.
داروهای خانگی می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی جدی کمک کنند. برخی از این موارد عبارت اند از:
- سیر
- زردچوبه
- فلفل
- لیمو
- زنجبیل
- برنج مخمر قرمز
- دانه بزرک
- انار
- دانه شنبلیله
جراحی شریان کاروتید
اگر شریان کاروتید دچار انسداد شدید باشد، برای باز کردن آن و افزایش جریان خون به مغز و جلوگیری از سکته مغزی ممکن است نیاز به عمل باشد.
اگر علائمی مبنی بر باریک شدن شریان کاروتید دارید، احتمالاً به اندارترکتومی کاروتید یا استنت‌گذاری کاروتید نیاز دارید تا شریان باز شود و ریسک سکته مغزی کاهش یابد. متخصص عروق شما را معاینه میکند تا بهترین نوع درمان را به شما پیشنهاد دهد.
اگر تنگی شریان کاروتید بدون علائم دارید، متخصص عروق نتایج آزمایشات و میزان ریسک بیماری شما را بررسی میکند تا تصمیم بگیرد از بین درمان دارویی، استنت‌گذاری یا اندارترکتومی کاروتید کدام یک برای شما مناسب‌تر است.
اندارترکتومی کاروتید درمان سنتی جراحی برای بیماری شریان کاروتید است. اندارترکتومی کاروتید برای بیماران با علائم و انسداد کاروتید 50 درصد یا بالاتر و برای بیماران بدون علامت و انسداد شریان 60 درصد یا بالاتر مفید بوده است.
اندارترکتومی کاروتید می‌تواند تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام شود. در طول عمل، یک برش در گردن در محل انسداد شریان کاروتید ایجاد می‌شود. جراح پلاک را از رگ جدا میکند و پس از آن، رگ را بخیه می زند. جریان خون به مغز از این طریق دوباره به مسیر عادی بازمیگردد.
عمل استنت‌گذاری و آنژیوپلاستی بدون بیهوشی و با بی‌حسی انجام می‌شود. در طول عمل، یک کاتتر بالنی وارد رگ می‌شود. از طریق اشعه ایکس، کاتتر به سمت محل مسدود شده در شریان کاروتید هدایت می‌شود. یک گایدوایر مخصوص با یک فیلتر پشت محل انسداد قرار می‌گیرد.
وقتی کاتتر در محل قرار گرفت، نوک بالن به مدت چند ثانیه باد می‌شود تا شریان را باز کند. فیلتر هرگونه باقیمانده مواد رسوبی را جمع میکند. استنت (یک لوله توری کوچک) درون شریان قرار می‌گیرد و باز می‌شود تا هم اندازه رگ شود. استنت برای همیشه در آنجا می‌ماند و مانند یک داربست عمل میکند تا دیواره‌های رگ را نگه داشته و رگ باز بماند. پس از چند هفته، رگ اطراف استنت بهبود می‌یابد.
تحقیقات نشان داده است که در بیماران با ریسک بالای جراحی، استنت‌گذاری کاروتید وقتی به همراه فیلتر استفاده شود، به اندازه روش اندارترکتومی کاروتید مؤثر و بی‌خطر بوده است. پس از عمل اندارترکتومی کاروتید و آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری، یک شب بستری در بیمارستان لازم است. بیمار معمولاً پس از یک یا دو هفته به فعالیت‌های روزمره خود بازمیگردد.
کدام روش برای درمان تنگی کاروتید بهتر است؟
مهم‌تر از اینکه چه روشی را انتخاب کنید، تجربه پزشکی است که عمل را انجام می‌دهد و اینکه بیماران او پس از عمل چه شرایطی دارند. بدون خجالت این سؤالات را بپرسید: هر سال چند عمل شریان کاروتید انجام می‌دهید؟ چنددرصد از بیماران شما به دلیل عمل سکته یا فوت می‌کنند؟ این‌ها سؤالات دشواری هستند اما در فرایند تصمیم گیری اهمیت بالایی دارند.
دکتر آرش توفیق
فوق تخصص عروق و فلوشیپ درمان واریس
مسعود
جمعه ۲۶ دی ۹۹( 3 سال پیش)
تعداد بازدید: 186
مشاهده پرسش
