گاهی اوقات، با وجود اینکه شما تمام تلاش خود را برای مراقبت از سیستم فیستول دیالیز خود می کنید، باز هم شرایطی باعث از کار افتادن فیستول دیالیز می شود. این امر می تواند بسیار آزار دهنده بوده و باعث دلسردی شود. اما خوشبختانه درمان های متعدد و متفاوتی برای فیستول از کار افتاده یا مشکل دار وجود دارد.
هرچه زودتر، فیستول از کار افتاده درمان شود، شما هم سریع تر می توانید مراحل درمان عادی دیالیز را پیگیری کنید، تا سلامت و توان کامل بدنی به شما بازگردد. در صورتی که درمان فیستول به سرعت صورت نگیرد، پزشک شما ممکن است با کمک یک دسترسی موقت، و تا زمانی که پزشکان دیگر، فیستول شما را به طور کامل درمان می کنند، دیالیز شما را تأمین کنند.
در ادامه به علل از کار افتادن فیستول دیالیز و راه های درمان آن اشاره خواهیم کرد.
علل از کار افتادن فیستول دیالیز
از کار افتادن فیستول دیالیز می تواند به علت تنگی رگ های مرتبط با فیستول اتفاق بیفتد. زمانی که این تنگ شدن رخ می دهد، حجم و جریان خون، کاهش پیدا کرده و شما قادر به انجام راحت عملیات دیالیز نخواهید بود.
فیستول دیالیز همچنین در پی لخته های خونی و گرفتگی جریان خون در رگ ها دچار مشکل شده، و باعث متوقف شدن کامل عملیات دیالیز می شود.
روش های درمان در زمان از کار افتادن فیستول دیالیز
- درمان های دارویی
- ترومبکتومی
- آنژیوپلاستی (با یا بدون استنت)
- جراحی برای برطرف کردن مشکلات فیستول دیالیز از کار افتاده
- جراحی برای ایجاد یک فیستول جدید
در زمان از کار افتادن فیستول دیالیز، سرعت درمان بسیار مهم است. توجه به سلامت دستگاه دسترسی، به شما کمک می کند تا از همودیالیز خود بیشترین بهره را برده، و در سلامت کامل زندگی کنید.
با توجه به شرایط هر بیمار، درمان های متفاوتی پیشنهاد می شود.
درمان دارویی
اگر مشکل یا از کار افتادگی فیستول دیالیز شما به علت لخته خونی اتفاق افتاده باشد، پزشک شما ممکن است با کمک برخی از داروها، از شدت این لخته ها کم می کند.
بعضی از داروهای ضد انعقاد خون، لخته ها را در خون حل کرده، تا فیستول دیالیز بتواند دوباره به خوبی کار کند. البته این داروها برای بعضی از بیماران مضر بوده، و باید حتماً با تجویز پزشک مصرف شود.
مصرف این داروها در برخی از موارد، به تنهایی کافی بوده، و در برخی دیگر، در کنار درمان هایی که در ادامه به آن اشاره می کنیم تجویز می شوند.
ترومبکتومی
یکی دیگر از راه های بهبودی فیستول دیالیز، استفاده از ترومبکتومی می باشد. این عمل می تواند در بیمارستان، یا منزل انجام شود. در طی آن، پزشک با یک برش، به رگ های خونی دسترسی پیدا می کند، و با قرار دادن یک کاتتر در محل لخته ها، داروهای ضد انعقاد را وارد بدن کرده و این لخته ها را از بین می برد. به این عمل، ترومبولیز گفته می شود.
همچنین، پزشک می تواند به جای کاتتر، با قرار دادن دستگاهی دیگر، لخته های خونی را مستقیماً از خون خارج کند. به این عمل ترومبکتومی گفته می شود.
آنژیوپلاستی (با یا بدون استنت)
اگر علت از کار افتادگی فیستول دیالیز، تنگی یا گرفتگی رگ باشد، آنژیوپلاستی، یکی دیگر از راه ها برای باز کردن رگ های خونی و بهبود جریان خون می باشد.
این عمل معمولاً بدون بیهوشی و نهایتاً با بی حسی کم صورت می گیرد:
- وارد کردن شلنگی نازک به نام سوند، از درون یک برش کوچک در دستی که به فیستول دسترسی دارد.
- سپس سوند، درون رگ خونی با کمک تصویر برداری به سمت رگ های گرفته یا تنگ شده هدایت می شود.
- زمانی که در منطقه ی مورد نظر قرار گرفت، یک بالن کوچک که در انهای سوند قرار دارد، باد شده و در نتیجه رگ، باز، یا لخته های خونی به سمت دیواره ی آن هدایت می شوند. نتیجه ی این کار، بازگشت جریان خون به حالت عادی است.
- پس از تمام شدن عملیات باز کردن رگ، بالن، خالی شده و سوند از بدن خارج می شود.
در برخی موارد، یک بالن موقت روی سطح بالت اصلی قرار می گیرد، و در زمان باد کردن بالن، علاوه بر باز کردن لخته ها، داروهای ضد انعقاد خون که در این بالن جدید قرار گرفته اند، با پاره شدن آن خارج شده و لخته ها را از بین می برند. بالن زیرین، مثل حالت قبل، سالم مانده و از بدن خارج می شود.
جراحی برای برطرف کردن مشکلات فیستول دیالیز از کار افتاده
در برخی موارد، برای برطرف کردن مشکلات فیستول دیالیز از کار افتاده، جراحی صورت می گیرد. پزشک قبل از تجویز این روش، آزمایش های عکس برداری از ناحیه مورد نظر را برای بررسی احتمال پاسخگویی آن، بررسی می کند.
ایجاد یک فیستول دیالیز جدید به کمک جراحی
اگر روش های گذشته برای بازیابی عملکرد فیستول دیالیز شما کارساز نبود، شما ناچار به انجام این کار هستید. زمانی که پزشک این روش را برای شما انتخاب کرد، معمولاً فیستول دیالیز جدید در
همان دست و کمی بالاتر از فیستول دیالیز قبلی ایجاد می شود. اگر این کار امکان پذیر نبود، و در صورتی که رگ های دست دیگر برای این عمل مناسب باشد، فیستول دیالیز جدید روی آن دست قرار خواهد گرفت. در غیر این صورت، پزشک باید گزینه های دیگر، مثل پا را بررسی کند.
زمانی که شما به یک فیستول دیالیز جدید نیاز داشته باشید، یا فاصله ی بین دیالیزهای شما به اندازه ی کافی طولانی باشد، پزشک می تواند از کاتتر وریدی مرکزی (CVC) استفاده کند.
نشانه های احتمالی برای از کار افتادگی فیستول دیالیز
تیم پزشکی شما مسئول نظارت به سیستم فیستول دیالیز شما می باشد، اما شما هم می توانید در نگهداری و تشخیص مشکلات احتمالی کمک کنید.
پزشک یا پرستار، معمولاً نکاتی مثل لرزش های فیستول دیالیز را برای شما توضیح می دهند تا در زمان ایجاد هر تغییری، مخصوصاً ضعیف شدن یا از بین رفتن این لرزش، خودتان هم متوجه آسیب دیدگی فیستول دیالیز شوید، که در این صورت باید سریعاً با پزشک تماس بگیرید. همچنین تیم پزشکی یا پرستار شما، در زمان انجام دیالیز هم کیفیت فیستول دیالیز و جریان خون را مورد بررسی قرار می دهند.
از کار افتادن فیستول دیالیز باعث می شود که جریان مایعات و خروج سموم در درمان دیالیز کاهش پیدا کرده و در نتیجه، سطح سلامت بدن شما پایین خواهد آمد.
علل شکل گیری فیستول شریانی وریدی
- آسیب دیدگی هایی که باعث سوراخ شدن پوست شوند. فیستول شریانی وریدی می تواند به علت سوراخ شدگی هایی مثل جای گلوله یا چاقو، در قسمتی از بدن که رگ و شریان ها در کنار هم قرار دارند، شکل بگیرد.
- فیستول شریانی وریدی مادرزادی. علت بروز این مشکل مشخص نیست، اما در بعضی از نوزادان، شریان ها و رگ ها به درستی رشد نکرده، و باعث ایجاد فیستول شریانی وریدی می شوند.
- مشکلات ژنتیکی. فیستول شریانی وریدی در ریه ها (فیستول شریانی وریدی ریوی)، می تواند در پی مشکلات ژنتیکی (مثل بیماری اوسلر-وبر-رندو) که روی رگ های خونی تأثیرات منفی می گذارند، شکل بگیرد.
- جراحی های مربوط به دیالیز. در افرادی که کلیه آنها به طور کامل از کار افتاده است، برای انجام راحت تر دیالیز، یک فیستول شریانی وریدی به طور مصنوعی و توسط جراحی، قرار داده می شود.
عوامل خطرزا در نارسايی فيستول های شريانی
علاوه بر مشکلات ژنتیکی و مادرزادی، موارد زیر هم خطر ابتلا به فیستول شریانی وریدی را بالا می برد:
- در زنان بیشتر از مردان شایع است.
- کاتتریزاسیون قلبی، مخصوصاً اگر عمل شامل رگ های خونی بین پا باشد.
- بعضی از داروها، مثل داروهای ضد انعقاد خون و کنترل خون ریزی
- فشار خون بالا
- حجم بالای بدن (BMI)
- بالا رفتن سن
عوارض عدم درمان فیستول شریانی وریدی
در صورت عدم درمان، فیستول شریانی وریدی می تواند سبب بروز مشکلاتی شود، که برخی از آنها می توانند جدی و حیاتی باشند، مثل:
- نارسایی قلبی. خطرناک ترین مشکلی که یک فیستول شریانی وریدی بزرگ می تواند ایجاد کند، نارسایی قلبی است. جریان خون عبوری از فیستول شریانی وریدی، نسبت به سایر رگ های خونی، سرعت بالاتری دارد، در نتیجه، قلب شما برای جبران این جریان خون بالاتر، سخت تر از همیشه کار می کند. به مرور زمان، این بار اضافه ی کاری برای قلب شما می تواند روی عملکرد آن اثر گذاشته و منجر به نارسایی قلبی شود.
- لخته خون. فیستول شریانی وریدی شکل گرفته درون پا می تواند لخته های خونی ایجاد کرده، و احتمال ترومبوز وریدی عمقی را بالا ببرد، یک مشکل خطرناک و آزاردهنده که در صورت جا به جایی لخته و رسیدن آن به ریه ها (آمبولی ریوی)، یا حتی –با توجه به جایگاه فیستول شریانی وریدی- منجر به سکته شود.
- پا درد. فیستول شریانی وریدی در پا می تواند ایجاد پا درد کرده، یا شدت پا درد فعلی شما را بسیار بالا ببرد.
- خونریزی. فیستول شریانی وریدی ممکن است منجر به خونریزی در سیستم روده شما شود.
فوق تخصص بیماری های عروق و جراح عروق
مهدی
جمعه ۷ مهر ۲( 6 ماه پیش)
تعداد بازدید: 52
مشاهده پرسش
